Evrenin En Geniş Haritasından Bir Parça

Bu gördüğünüz noktaların her biri bir galaksi!

Her galaksinin rengi bizden ne kadar uzakta olduğunu temsil ediyor. En açık sarı renkli noktalar en yakın olanlar ve en koyu mor renkliler ise en uzaktakiler. Sarılar yaklaşık olarak 6.4 milyar ışık yılı uzaklıkta; kırmızı olanlar 6.7 milyar ışık yılı uzaklıkta; mor olanlar ise yaklaşık 7 milyar ışık yılı uzaklıktalar. Gri lekeler de parlak bir yıldızın görüntüyü engellemesinden veya gözlem sırasında vuku bulan bir hatadan kaynaklanan veri eksikliğinin olduğu yerleri temsil ediyor.

Bu harita parçasındaki yaklaşık 50.000 noktanın her biri bir galaksiyi temsil ediyor. Kulağa çokmuş gibi gelebilir; ancak bu BOSS’un yakın zamanda haritaladığı 1.2 milyon galaksinin yalnızca yüzde 3 kadarı. BOSS, gökbilimcilerine karanlık enerjinin evrenin genişlemesini ne kadar hızlandırdığını anlamalarına yardım ediyor. Bu araştırma, etrafımızdaki görünür maddenin yoğunluğundaki değişimleri ölçerek galaksilerin dünyadan ve birbirlerinden hangi hızla uzaklaştıklarını belirliyor.

SDSS ve BOSS’tan yüzlerce araştırmacı 650 milyar küp ışık yılı hacmindeki bu pozisyonların haritasını çıkarmak için 10 yıl harcadı.

Bu galaksileri iki boyutta konumlandırmak nispeten daha kolay olsa da -gökyüzünün geceki halinin düz bir yüzeye resminin çizilmesi- onların dünyaya olan uzaklıklarını bulmak için her bir galaksinin ışık spektrumunun analizinin yapılması gerekti. Her gece New Mexico’daki Apache Point Observatory’de bilim insanları Sloan Vakfı’nın 2.5 metrelik teleskobunu gökyüzünün belirli noktalarına odakladılar. Samanyolu’ndan gelen ışıkların müdahalesinden kaçınmak adına görüntü 1 metrelik alüminyum plaka ile örtüldü. Bu plakada, her biri galaksilerin tam olarak iki boyutlu konumunda olmak üzere, 1000 tane  delik vardı. Optik lifler ışığı bu deliklerden spektografa -her galaksinin bizden hangi hızla uzaklaştığını bulabilmek ve böylece galaksinin ne kadar uzakta olduğunu belirlemek adına ışığı analiz eden makineye- taşıdı. Belirli bir gecede araştırma grubu 5 plaka üzerinden ilerledi ve binlerce galaksinin tam konumunu belirledi.

Bu veriler Einstein’ın evrenin yapısının hangi hızda genişlediğini tahmin eden genel görelilik teorisinin kontrol edilmesine yardımcı oldu. İskoçya’daki St. Andrews Üniversitesi’nin BOSS eş başkanı Rita Tojeiro “Bu, genel göreliliği test etmek adına şimdiye kadar yaptığımız en kesin çalışma’’ şeklinde bir açıklama yaptı, ‘’ve genel görelilik başarıya ulaştı.’’

Çeviren: Sercan Sin