2024 yılı James Dyson Ödülü’nün Türkiye ayağının kazananı Algbio, CO2 (Karbondioskit) yakalamak ve atık suları arıtmak için mikroalgleri kullanarak sürdürülebilir çözümlere bir yenisini ekliyor.
- Birleşmiş Milletler’e göre, dünyadaki atık suyun yaklaşık yüzde 80’i yeterli arıtma yapılmadan çevreye bırakılıyor. (Kaynak: BM Su, 2021)
- Dünya Bankası, arıtılmamış atık suyun, üretkenlik kaybı ve sağlık hizmetleri maliyetleri açısından ülkelere yılda yaklaşık 260 milyar dolara mal olduğu bildiriliyor. (Kaynak: Dünya Bankası, 2019)
- 2021 yılında, fosil yakıtlar ve sanayiden kaynaklanan küresel CO2 emisyonları yaklaşık 36,4 milyar metrik tona ulaştığı belirtiliyor. (Kaynak: Küresel Karbon Projesi, 2021)
Atık Sular ve Karbondioksit, Algbio Sayesinde Biyo-ürünlere Dönüşecek
Problem
Dünyada hızla artan sanayileşme ve kentleşme, su kaynaklarını kirletirken, atmosfere büyük miktarda sera gazı salınmasına neden oluyor. Bu durum, iklim değişikliği ve biyolojik çeşitliliğin azalması gibi küresel sorunları tetikliyor. Bu yılın James Dyson Ödülü Türkiye Ulusal Kazananı Algbio da, CO2 emisyonları ve atık sularla mücadele ederek bu önemli problemlere çözüm sunuyor.
İcat
Algbio, CO2 yakalamak ve atık suyu arıtmak için mikroalgleri kullanıyor. Bu sistem, mikroalglerin büyümesini optimize eden biyoreaktörler sayesinde bunları biyoyakıtlara ve biyoplastiklere dönüştürüyor. Böylece emisyonları azaltıyor, su kalitesini iyileştiriyor, iklim değişikliğini hafifletiyor, deniz ve hava kirliliği, fosil yakıtlar ve son olarak plastik kirliliği gibi sorunları çözüyor.
Proje, atık yönetimi ve karbon emisyonlarının azaltılmasına katkı sağlayarak, çevreyi koruma ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşma konusunda topluma fayda sağlıyor. Algbio’nun mikroalg büyümesini optimize etmeye odaklanması, gelişmiş karbon yakalama ve atık su arıtımı için alg büyümesini en üst düzeye çıkarmak üzere kanal havuzlarının kullanımı da dahil olmak üzere gelişmiş mühendislik stratejilerine odaklanan 3 ton kapasiteli bir operasyonun kurulmasına yol açtı. Bu havuzlar, azot ve fosfor gibi kirleticilerin yüzde 95’ine kadarını etkili bir şekilde gidererek geleneksel yöntemleri geride bıraktı. Mikroalglerden biyoyakıt üretiminin titizlikle test edilmesi, maliyet etkinliğini ve mevcut motorlarla modifikasyon olmaksızın uyumluluğunu gösteriyor.
Genç mühendisler, tasarımın ilham kaynağının, İstanbul gibi büyük şehirlerde ve dünya genelinde gözlemledikleri ciddi çevresel sorunlar olduğunu söylüyor. Özellikle İstanbul’da denizlerdeki müsilaj sorunlarının ve yoğun CO2 emisyonlarının, şehrin biyolojik çeşitliliğini ve ekosistemini tehdit ettiğini vurguluyorlar.
Algbio, 2024 James Dyson Ödülü Ulusal Kazananı olarak, medya görünürlüğünün yanı sıra projeyi geliştirme ve ticarileştirmede atacağı sonraki adımları desteklemek üzere 5.000 Sterlin’lik ödülün de sahibi oldu. Kazandıkları bu ödülün, projelerini bir sonraki aşamaya taşımak için büyük bir fırsat olacağını söyleyen genç mühendisler, bu fonu, prototiplerini daha da geliştirip test etmek ve tasarımlarını iyileştirmek için kullanmayı planladıklarını, böylelikle bu sürecin, hem ulusal hem de uluslararası pazarda daha güçlü bir konuma gelmelerini sağlayacaklarını belirtiyorlar.
Algbio, 2018 yılında Marmara Üniversitesi Biyomühendislik Bölümü’nden mezun olan, yüksek lisansını Yıldız Teknik Üniversitesi Biyomühendislik üzerine yapmış ve hali hazırda Doktorasını da Yeditepe Üniversitesi Biyoteknoloji üzerine yapan Selen Şenal ve Gebze Teknik Üniversitesi Biyomühendislik Bölümü’nden mezun Ceyda Güneş tarafından tasarlandı.
James Dyson Ödülü Ulusal Kazananı Selen Şenal ödüle dair şunları söyledi: “James Dyson Ödülü’ne başvurmamızın temel nedeni, yenilikçi mühendislik çözümlerimizle küresel çevre sorunlarına dikkat çekmek ve bu sorunlara etkili çözümler sunma arzumuzdur. Yarışma, projelerimizi dünya çapında tanıtmak ve daha geniş bir kitleye ulaştırmak için önemli bir fırsat sundu. Yarışma hakkında bilgiyi sosyal medya toplulukları aracılığıyla edinmiştik.”
Dyson jüri temsilci grubunda yer alan Dyson’da Kıdemli Mekatronik Mühendisi Mehmet Akbulut ise, “Dyson’da dünya problemlerine çözüm bulmaya çalışırken, bir yandan da bu çözümlerin sürdürülebilir, çok yönlü ve az maliyetli olmasına özen gösteriyoruz. Algbio projesi atık sular ve CO2 emisyonları gibi global düzeyde de çok büyük problem olarak gözüken sorunlara çözüm olurken aynı zamanda biyoyakıt ve biyoplastik üretiyor. Ülkemizin böylesine prestijli bir yarışmada böylesine güçlü bir projeyle de boy göstermesi ayrıca mutluluk verici. Ulusal kazananımızı tebrik ediyorum ve ona global yarışmada başarılar diliyorum.” dedi.
Algbio, James Dyson Ödülü’nün bir sonraki aşaması olan,16 Ekim’de Dyson mühendisleri tarafından seçilecek uluslararası İlk 20 listesine kalmaya çalışacak. Ardından 13 Kasım’da da James Dyson tarafından seçilecek uluslararası kazananlar açıklanacak.
Ulusal İkinciler
Problem: Günümüzde Migren ağrısı çeken insanlar, hayatlarına ve günlük aktivitelerine devam etmede zorluk yaşıyorlar ve ilaca çok fazla bağımlı kalıyorlar.
Çözüm: İstanbul Bilgi Üniversitesi Endüstriyel Ürün Tasarımı mezunu Yusuf Sayın’ın icat ettiği MigRelieve, migren ağrısını doğal yollarla hafifletmek ve ilaç bağımlılığını azaltmak için tasarlanmış alternatif bir tıbbi üründür. “C” şekli, soğuk kompres, sıcak kompres ve ritmik titreşim terapisiyle trigeminal ve vagus sinirlerini hedeflerken baş üzerinde stabilite sağlıyor. Trigeminal ve vagus sinirlerini hedef alan sıcak kompres, soğuk kompres ve titreşim terapisi sunuyor. MigRelieve, sıcaklık kontrolü için bir Peltier mekanizmasına ve ısı dağıtımı için alüminyum bir soğutucu ile mini bir titreşim motoruna sahiptir. Mikro denetleyici tabanlı bir platform tarafından çalıştırılıyor ve bir sıcaklık sensörü, lityum polimer pil, LED göstergeler ve termal pedler içeriyor. MigRelieve, migren ağrısını çok yönlü bir yaklaşımla yöneterek yaşam kalitesini artırmayı amaçlıyor.
Problem: Dizlerinde problem olan, ameliyatlı veya fizik tedavi seanslarına ihtiyaç duyan insanların tedavi için önemli ölçüde zaman kaybetmesi ve zorluklarla karşılaşması.
Çözüm: İstanbul Bilgi Üniversitesi Endürstriyel Tasarım bölümünden mezun Zeynep Alkaya’nın geliştirdiği FlexCare, diz hastalıkları için bir diz tedavi kitidir. Tedaviyi hızlandırıyor ve fizik tedaviye kolay erişim sağlıyor. Kit, doktor ve fizyoterapistlerin gözetimi altında stabilizasyon, soğuk terapi ve elektroterapi yöntemlerini birleştiriyor.
FlexCare Diz Tedavisi kiti üç ana tedaviyi entegre ediyor: stabilizasyon, kriyoterapi ve elektroterapi. Stabilizasyon bileşeni, sağlık uzmanları tarafından ayarlanan yerleşik bir mekanizma ve ROM (Eklem Hareket Açıklığı) menteşe sistemi aracılığıyla özelleştirilebilen, patella ve yan bağların etrafında şişirilebilir bir sisteme sahip bir destek içeriyor. Kriyoterapi için bir korse, üst kısım sıcaklığını korurken ciltle temas eden alanı soğutan bir Peltier sistemi barındırıyor. Kontrol cihazı sayesinde hasta tedaviyi başlatabiliyor. Her 15-20 dakikalık seanstan sonra yeniden şarj edilmesi gereken bir lityum pil güç sağlıyor. Elektroterapi, bir elektrot yerleştirme sayfası, elektrotlar, kablolar ve bir cihaz içeriyor. Uzmanlar elektrotları hastanın ihtiyaçlarına göre ayarlıyor; perçinli yüzeyler bunları levha aracılığıyla sabitliyor. Kablolar önceden yüklenmiş parametrelerle cihaza bağlanıyor ve gözetim altında hasta kontrollü ayarlamalara izin veriyor. Pimler, elektrot pozisyonlarını seans sonrasında sabitleyerek gelecekteki kurulumları kolaylaştırıyor.
James Dyson Ödülü Hakkında
James Dyson Ödülü, Sir James Dyson’ın mühendislerin dünyayı değiştirme gücünü gösterme taahhüdünün bir parçasını oluşturuyor. Sir James Dyson’ın mühendislik-eğitim hayır kurumu olan James Dyson Vakfı tarafından, bu yıl 29 ülkede yürütülen Ödül, bugüne kadar 400’den fazla icadı 1 milyon Sterlinin üzerinde para ödülüyle desteklemiştir.
Özet
Problem çözen bir şey tasarlamanız isteniyor. Bu problem hepimizin günlük hayatta karşılaştığı bir problem olabileceği gibi küresel bir problem de olabilir. Önemli olan, çözümün etkili olması ve dikkate değer bir tasarım düşüncesi göstermesidir.
Süreç
Başvurular, ilk olarak ulusal düzeyde bir jüri ekibi ve Dyson mühendisleri tarafından değerlendirilir. Her katılımcı ülke bir Ulusal kazanan ve iki Ulusal ikinci seçerek ödüllendirir. Dyson mühendislerinden oluşan bir panel, kazananlar arasından 20 başvurudan oluşan uluslararası İlk 20 listesini seçer. En iyi 20 proje daha sonra Uluslararası kazananları seçen Sir James Dyson tarafından incelenir.
Ödül
- Sir James Dyson tarafından seçilen uluslararası kazananlar 30 bin Sterlin’e kadar para ödülü alma hakkı kazanır.
- Uluslararası ikinciler 5 bin Sterlin para ödülü alma hakkı kazanır.
- Ulusal kazanların her biri 5 bin Sterlin para ödülü alma hakkı kazanır.
Uygunluk kriterleri
Adaylar, lisans veya lisansüstü mühendislik/tasarım ile ilgili bir derse en az bir yarıyıl kayıtlı veya son dört yıl içinde kayıt yaptırmış olmalıdır. Bu dersler, James Dyson Ödülü’ne katılmak için seçilen bir ülke veya bölgedeki bir üniversitede olmalıdır.
Ekip başvuruları söz konusu olduğunda, tüm üyeler James Dyson Ödülü’ne katılmak için seçilen bir ülke veya bölgedeki bir üniversitede lisans veya yüksek lisans programına en az bir sömestr için kayıt yaptırmış veya son dört yıl içinde eğitim almış olmalıdır. En az bir ekip üyesi, mühendislik veya tasarım alanında eğitim görmüş olmalıdır. Seviye 6 veya Seviye 7’de bir başlangıç derecesine katılanlar ve bu dereceyi son dört yılda tamamlayanlar ödüle başvurmaya hak kazanırlar.
Sıkça Sorulan Sorular kısmını James Dyson Ödülü web sitesinde bulabilirsiniz.
Geçmiş yıllardan kazananlar
- 2023 Uluslararası kazanan – The Golden Capsule (Güney Kore)
Afet bölgelerinde kullanılmak üzere tasarlanmış, el işlemi gerektirmeyen bir intravenöz (IV) tedavi cihazı - 2023 Sürdürülebilirlik kazananı – E-COATING (Hong Kong)
Yüksek soğutma etkisine sahip sürdürülebilir bir dış cephe kaplaması olan ve iklimlendirmenin çevresel maliyetlerini azaltan bir icat
pH seviyesini ölçerek yaranın ne kadar iyi iyileştiğini gösteren, pansumanlar için akıllı bir sensör.
Plastik şişeleri gelişmekte olan ülkeler için uygun fiyatlı 3D yazıcı filamentine dönüştüren bir makine.
James Dyson Award sosyal medya hesapları
- Web sitesi: https://www.jamesdysonaward.org/
- Instagram: @jamesdysonaward
- X: @jamesdysonaward
- TikTok: @jamesdysonaward
- LinkedIn: James Dyson Award
- YouTube: com/jamesdysonfoundation
