Geleceğe dair bir işaret?
100.000 yıldan fazla bir süre önce, olağandışı şekilde sıcak olan deniz yüzeyi sıcaklıklarının bulunduğu bir dönemde, okyanuslar, bugün olduklarından 9 metreye kadar yükselmişti.
Kötü haber ne mi? Aynı şeyin yeniden meydana gelişine bakıyor olabiliriz. Araştırmacılar, küresel ısınmanın o antik ve doğal evresinin sahip olduğu sıcaklık sınırlarının, aslında bugün gördüğümüz sıcaklık gidişatlarına benzer olduğunu keşfettiler.
Oregon State Üniversitesi’ndeki araştırmacılar tarafından yapılan yeni bir çözümlemede, buzul çağları arası son dönem (LIG, ayrıca Emiyan olarak da bilinir) esnasındaki deniz yüzeyi sıcaklıklarının (SST), deniz yüzeyi sıcaklıklarında son 150 yıl gibi bir süre boyunca meydana gelen artışa çarpıcı bir benzerlik gösterdiği bulundu.
LIG, 129.000 ila 116.000 yıl önce meydana gelmişti ve son 800.000 yılın en sıcak dönemlerinden birisiydi.
Buzul çağları arası dönemde, Dünya’nın iklimi, gezegenin eğiminde meydana gelen bir değişiklik yüzünden ısınmış, deniz seviyelerinin bugün olduklarından 6 ila 9 metre arasında yükselmesine sebep olmuştu.
Şimdi araştırmacılar, dünya çapındaki 83 bölgede bulunan deniz tortu çekirdeklerini çözümledikten sonra, LIG sırasındaki küresel deniz yüzeyi sıcaklıklarını yeniden oluşturdular ve bunu, 1870-1889 ile 1995-2014 yıllarını kapsayan sıcaklık veri kümeleri ile karşılaştırdılar.
LIG’in başlangıcında, yaklaşık 129.000 yıl önce, küresel deniz yüzeyi sıcaklığı, 1870-1889 dönemindeki ortalama deniz yüzeyi sıcaklığına zaten benzer haldeydi.
Sıcaklıklar, 125.000 yıl önce küresel deniz yüzeyi sıcaklığının yaklaşık 0.5°C artmasıyla birlikte, LIG esnasında çok yavaş şekilde artmıştı.
Fakat bu değişim, LIG esnasındaki 4 bin yıl boyunca yavaş şekilde meydana gelirken, 1995-2014 ortalaması, deniz yüzeyinin şu an aynı sıcaklıkta olduğunu gösteriyor; üstelik artış, bu kez 150 yıldan daha kısa bir sürede gerçekleşti.
Çalışmaya katılmamış olan İngiltere’deki Reading Üniversitesi’nden iklim bilimci Richard Allan şöyle söylüyor: “Küresel deniz yüzeyi sıcaklıklarının, 125.000 yıl önce buzullar arası son dönemdeki sıcaklıklardan farksız olduğunu ortaya koyan sonuç, deniz seviyeleri o zamanlar bugün ile karşılaştırıldığında 6 ila 9 metre daha yüksek olduğundan, son derece endişe verici durumda.”
Şimdiki deniz yüzeyi sıcaklığı, 125.000 yıl öncekiyle neredeyse aynı olsa da, bu sıcaklık artışlarının gerçekleştiği (ve hâlâ gerçekleşiyor olduğu) zaman-ölçeği çok farklı olduğu için, deniz seviyelerinin bu defa nasıl yükseleceği hakkında hâlâ bilmediğimiz birçok şey var.
LIG dönemi boyunca ısınma çok yavaş gerçekleşti ve deniz buzu erimesi, aşamalı ve nispeten uzun bir süreç oldu. Bu defa, insan faaliyetleri yüzünden deniz yüzeyi sıcaklıklarında çok daha hızlı bir artış olduğu için, etkinin ne kadar süreceği belirsiz durumda.
Allan şöyle söylüyor: “[U]çsuz bucaksız okyanuslarımızın derinliklerinin ısınması ve dev buz katmanlarının erimesi için geçen sürenin uzunluğundan dolayı, deniz seviyesinin muhtemelen bu gibi seviyelere yükselmesi binlerce yıl alacaktır.”
“[B]u yüzden, yoğun enerjili faaliyetlerden gelen sera gazı salımlarındaki devamlı ve sabit kesimler, toplumumuz için hayatî ve faydalı olmayı sürdürüyor.”
Mevcut küresel gayretler, karbonu dizginlemeye ve küresel ısınma sıcaklığı artışlarını, sanayi öncesi seviyelerin 2 Celsius derece üstünden daha az tutmaya hedeflense de, insan müdahalesinin (mevcut haliyle), küresel ısınma süreçlerini böylesi kaygılandırıcı bir ölçüye kadar hızlandırabilmesi, iyi bir haber değil.
Baş araştırmacı Jeremy Hoffman, The Independent gazetesinden Ian Johnston’a şöyle söylüyor: “Bu sadece ısınma değil, bu, milyonlarca yıldır etrafta olan fosil yakıt depolarından karbonun salınması.”
“Oluşması milyonlarca yıl alan bir şey hakkında konuşuyoruz ve bunu onyıllar içinde ortadan kaldırıyoruz. Dünya’nın, ürettiğimiz salımlara ayak uydurmak için her 2.5 yılda bir St Helen Dağı gibi bir püskürmenin gerçekleşmesine ihtiyacı olur.”
Bilim insanları, araştırmanın sağladığı ölçülü görünüme rağmen, şu andan itibaren gelecek pek çok yüzyıl içindeki nesiller üzerinde bulunan etkiyi azaltmak için, bu bilgiyi kullanmamız ve yapabiliyorken harekete geçmemiz gerektiğini söylüyorlar.
Çalışmada yer almamış olan Exeter Üniversitesi’nden araştırmacı Andrew Watson, bir ifadesinde şöyle diyor: “Deniz seviyeleri, küresel sıcaklıklara doğrudan, fakat yavaş şekilde tepki verir, yani deniz seviyesi yükselişinin tam boyutu, sadece binlerce yıl içinde anlaşılacaktır.”
“İyi haber ise, umut ederiz ki yavaşça yükselmeye devam edecek olmasıdır, bu yüzden uyum sağlayacak zamanımız olacak, fakat kötü haber, şu an kıyı şehri bölgelerimizin tümünü sonunda su basacak olması.”
Bulgular Science bülteninde bildirildi.
ScienceAlert
