Büyük bir keşif.
Yapılan yeni bir çalışmada bulunduğuna göre şizofreni, beyinden geçen bütün iletişim sistemini bozabiliyor ve bilim insanlarının daha önce düşündüğünden daha fazla zihin bölgesini etkiliyor. Bu durum, hastalığın kontrolü nasıl ele aldığına dair yeni bir ışık tutuyor.
Söz konusu çalışma, beyaz maddenin (sinirlerin iletişim kurmasını sağlayan yağlı beyin dokusu) psikiyatrik bir hastalıkla olan ilişkisi üzerine şimdiye kadar yapılan en geniş çalışma olma özelliğini taşıyor ve şizofreni ile diğer zihinsel hastalıkların ardındaki işleyişleri anlamada yardımcı olabilir.
Araştırmacılardan oluşan uluslararası bir takıma göre şizofreninin sebepleri ve sonuçları için beyinde nereye bakacağımız konusunda daha fazla şey bilirsek, o zaman daha etkili tedaviler bulabiliriz. Bu çalışma, şizofreninin nerede kök saldığını epey ayrıntılı şekilde gösteriyor.
Çalışma yürütülürken Southern California Üniversitesi’nde (USC) bulunan ve şimdi Harvard Tıp Okulu’nda çalışan takım üyesi Sinead Kelly şöyle söylüyor: “Şizofreninin, beyaz madde bağlantısını beyin genelinde yıpratan bir hastalık olduğunu ilk defa kesin olarak söyleyebiliriz.”
Dünya Sağlık Örgütü, dünya çapında 21 milyon insanın şizofreniden etkilendiğini söylüyor. Şimdiye kadar bu durumdan kaynaklanan zararın çoğunun, beynin prefrontal ve temporal loplarında meydana geldiği düşünülüyordu.
Beyindeki bu bölgeler duymaktan, kişiliğimizi belirlemekten ve karar vermekten sorumlu.
Ancak yeni çalışma, tıpkı aşınmış telefon veya internet kabloları gibi, bağlantıların bütün beyin genelinde bozulduğunu söylüyor; özellikle de beynin iki yarım küresi arasındaki iletişimi kontrol eden corpus callosum bölgesinde.
Kötü şekilde etkilenen bir diğer bölge ise, beynin bilgiyi işlemede anahtar yapılarından biri olan corona radiatanın ön bölgesiydi.
Araştırmacılar, 29 farklı uluslararası çalışmadan söz konusu bozukluğa sahip 1.963 kişiyi ve 2.359 kişilik kontrol grubunu kapsayan büyük bir veri dizisi toparladı.
Difüzyon tensör görüntüleme adlı bir MRI çeşidinden alınan veriler kullanıldı. Bu yöntem, su moleküllerinin beyaz madde içinde nasıl hareket ettiğini ölçüyor ve beynin iletişim ağının olması gerektiği gibi yalıtılmadığı yerleri gösteriyor.
Şizofreni ile ilişkili beyin hasarı söz konusu olduğunda, resim epey bulanık görünüyor fakat bildiklerimiz ne kadar fazla olursa, sorunu o kadar iyi tedavi edebiliriz.
“Bizim yaptığımız çalışma, şizofreninin ardında bulunan işleyişleri anlamamıza yardımcı olacak. Bu zihinsel hastalık tedavi edilmediği zaman, sık sık işsizliğe, evsizliğe, madde bağımlılığına ve hatta intihara yol açıyor” diyor Kelly.
“Bu bulgular, araştırmacıların hastaların şizofreni tedavisine verdiği cevabı test etmesini sağlayan biyo işaretçilerin tespit edilmesine yol açabilir.”
Şizofreninin belirtileri ve sonuçları hakkında birçok şey bilsek de, bunun neden ve nasıl başladığı hakkında fazla şey bilinmiyor. Bu bozukluğa sahip insanlar sanrı ve hezeyan görmenin yanında, düşünmede ve dikkatlerini toplamada sorun yaşayabiliyorlar.
Bu durum ilaçlarla idare edilebiliyor ancak bu ilaçların epey şiddetli olan bazı yan etkileri olabiliyor. Ayrıca insanları tamamen tedavi etmenin yolunu henüz bulmuş değiliz.
Araştırmacıların gelecekte yapacağı çalışmaların bir kısmı, beyaz maddedeki bu iletişim ağlarının başlangıçta tam olarak nasıl hasar gördüğünü incelemek olacak; ayrıca artık, beyindeki iç şebekenin özel bir bölgesinden ziyade beynin bütün altyapısını etkileyen genleri aramayı biliyorlar.
Araştırmacılardan biri olan USC’den Neda Jahanshad şöyle söylüyor: “Bu çalışma sayesinde, gelecekte yapılacak çalışmalar doğru şekilde yönlendirilecek.”
“Şizofreniye neyin sebep olduğunu bulmaya çalışmak için sadece tek beyin bölgesi üzerinde çalışmanın, iyi bir yaklaşım olmadığını gösteriyoruz. Beyinde söz konusu etkinin bulunduğunu düşündüğünüz belli bir bölgeye odaklanmak, size hikayenin tamamını göstermeyecektir.”
Aratırma Molecular Psychiatry bülteninde yayınlandı.
ScienceAlert
