Tyrannosaurus Rex‘den daha simgesel bir dinozor var mı? Kuvvetli çeneleri ve sert görünümü, dört yaşında olan her çocuğun hayallerini süslüyor. Çocuklar duvara bu dinozorun posterini asıyor; fakat yeni bulguların öne sürdüğüne göre, bu dehşetli canavarın kökenleri epey mütevazi.
Ne kadar mütevazi? Valla; artık, T. rex‘in yeni keşfedilen bir atasından bildiğimiz üzere, kendisi bir kangurudan biraz daha ufak. Ayrıca, şu an Utah eyaleti olan yerden, 96 milyon yıl önceki Mesozoik döneme selam gönderen bu ufacık canavar; T. rex fosilinde bulunan 70 milyon yıllık bir boşluğun kapanmasına da yardımcı oluyor.
Moros intrepidus diye hoş bir isme sahip. Adını, yaklaşan ölümü temsil eden Yunan tanrısı Moros‘dan almış. Intrepid kelimesi ise, atalarının başka bir kıtadan çıkmasından geliyor.
Bu yüzden, kaba bir tercüme yapılırsa; “Maceraperest Ölümgetiren” denilebilir; duyduğunuz en iyi dinozor ismi bu değil mi?
Kendisi ayrıca, kendi zamanından bulunmuş olan ilk tiranozor. Kuzey Amerika kıtası üzerinde yaşayan ve yaklaşık 150 milyon önceye, Jurasik dönemine uzanan, orta büyüklükte ve ilkel tironozorların kanıtları daha önce bulunmuştu. Ancak zamanının en iyi yırtıcısı olan ve daha büyük, daha çetin olan allozorlar, onları gölgede bırakmıştı.
Bu yüzden, büyük T. rex’in ortaya çıktığı Mesozoik dönemde, yaklaşık 81 milyon yıl önceye kadar uzanan böyle bir boşluk vardı (gerçi yakın zaman önce Özbekistan’da, 90 milyon yıl önceye ait olan ve Timurlengia euotica adı verilen bir ‘kayıp halka’ tironozoru bulunmuştu).
Bu konu, taşılbilimcileri (paleontolog) yiyip bitiriyordu (kelime oyunu var).
Bu yüzden North Carolina State Üniversitesi’nde çalışan taşılbilimci Lindsay Zanno, onları aramak amacıyla bir sefer düzenlemiş; ve 10 yıl sonra, daha önce bilinmeyen M. intrepidus‘a ait olduğu ortaya çıkan bazı dişler ile bir arka ayak bulmuşlar.
İlginç ki bu dişler, Asyalı tiranozorun dişleriyle benzerlik gösteriyormuş. Bu durum; küçük Ölümgetiren’in atalarının en az 30 milyon önce, Bering’de yer alan bir kara köprüsü yoluyla Asya kıtasından Kuzey Amerika’ya gittiğini gösteriyor.
Dino ufak tefek bir canlıymış. Neredeyse tam erişkinliğe ulaşmış (öldüğünde altı veya yedi yaşındaymış) ancak kalçası yalnızca 90-120 santimetre yukarıdaymış ve ağırlığı da sadece 78 kilogram civarındaymış.
Bu miktar, onun 5.000 ve 7.000 kilogram arasında bir yerde duran geç Mezosoik dönemdeki torunlarına göre çok farklı. Ancak böyle olması, M. intrepidus’un cılız biri olduğu anlamına gelmiyor.
“Moros hafifti ve son derece hızlıydı. Gelişmiş duyusal kabiliyetler ile birlikte bu adaptasyonlar, dehşetli bir yırtıcının işareti. Zamanının en iyi yırtıcılarıyla karşılaşmaktan kaçınırken, avlarını kolayca yorabilirdi” diyor Zanno.
Bu yüzden bu ufak tefek tiranozor, allozorlar azaldıkça kendi hız ve boyutunu kullanarak sıfırdan zirveye ulaşmış.
“Mezosoik dönemin en başlarındaki tiranozorlar ufaktı, fakat sahip oldukları özel yırtıcı nitelikleri; Geç Mezosoik dönemin başlangıcında sıcaklıklar artarken, deniz seviyeleri yükselirken ve azalan alanlar ekosistemleri yeniden yapılandırırken, onları yeni fırsatlardan yararlanmak üzere hazır hale getirmişti” diyor araştırmacı.
“Artık, iktidara yükselmelerinin 15 milyon yıldan kısa sürdüğünü biliyoruz.”
Tiranozorlara bulaşmayın millet.
Takımın araştırması, Communications Biology bülteninde yayınlandı.
ScienceAlert
