CARLY CASSELLA
Dans eden papağan Kartopu, on yıllık bir süre içerisinde internet fenomeninden bilimsel mucizeye dönüştü. Orta kükürt tepeli kakaduyu (Cacatua galerita eleonora) seyretmek çok güzel. Fakat bunun yanında kendisinin dans etme şekli, dansın tabiatını yeniden düşünmemize sebep oluyor.
Bilim insanlarına göre ‘gerçek dans’; müzikal bir ritme karşılık düşünmeden yapılan hareketleri gerektiriyor. Bu davranış, bütün insan kültürlerinde mevcut. Ancak şaşırtıcı şekilde; diğer birkaç hayvan da dans pistinde bize eşlik edebiliyor ve ayrıca bu durum, hayvanlar alemindeki en yakın akrabalarımız için bile geçerli.
2013 yılında Ronan isimli bir deniz aslanı, Backstreet Boys müzik grubuna kafa sallayarak, müzikle hareket ettiği bilinen ve insan olmayan ilk memeli olmuştu. Ancak Kartopu’nun yapabildiği şey çok daha olağanüstü.
Ronan’a, yaptığı tek dans hareketinin öğretilmesi gerekmişse de; Kartopu, bütün bir repertuvarı tamamen kendi başına icat etmiş gibi görünüyor. Araştırmacılar bu kuşun alçalıp yükselebildiğini, vücudunu döndürebildiğini, kafasını sallayabildiğini, sağa sola sallanabildiğini ve hatta vücudunun birkaç farklı kısmını içeren bazı hareketleri koparabildiğini söylüyorlar. Bunları aşağıdaki videoda izleyebilirsiniz.
Her şey, Kartopu’nun YouTube sahnesine çıkmasıyla başladı. Kuşun sahibi Irena Schultz; kuşa müzik verildikçe, kuşun ‘hareket keşfetme’ dönemine girdiğini fark etmiş.
Kuş üzerine yayınlanan yeni bir çalışmanın da eş yazarı olan Schulz, The Atlantic dergisine şöyle söylüyor: “Kartopu, şarkının ilk yarısında müziğe uyacak bir dans bulmakta zorlanıyor. Ancak şarkı yarıya geldikten sonra uygun hareketler buluyor. Ne kadar farklı müzik dinletilirse, o kadar yaratıcı hale geliyor.”
Sinirbilimcilerden oluşan ve bu kuşu görüp büyülenen bir takım, kuşun bu ilginç davranışını daha yakından incelemeye karar vermiş. 2008 yılında, Kartopu 12 yaşındayken çekilen video görüntülerini izleyen araştırmacılar, 14 tekil hareket ve iki hareket bileşimi olduğunu belirlemiş.
Seksenlerin yer aldığı çalma listesi, Another One Bites the Dust ve Girls Just Want to Have Fun şarkılarını da içeriyormuş. Bu şarkılardan her biri, toplamda 23 dakika olmak üzere, kuşa üç defa dinletilmiş. Yazarların aktardığına göre, her iki şarkıda da; çalınan bu üç tekrarda aynı dans hareketini içeren tek bölüm bile olmamış.
Üç veya dört saniyelik ufak bölümlerle enerjik şekilde dans eden Kartopu, şarkının melodisine göre dans şeklini bile değiştirmiş.
Tufts Üniversitesi ve Harvard Üniversitesi’nde psikolog olan kıdemli yazar Aniruddh Patel, “Bizim en garibimize giden şey, müzikle birlikte yaptığı hareketlerin çeşitliliği oldu” diyor. Ayrıca Kartopu’nun kaydettiği ilerleme, önceki videolarını izlediğiniz zaman apaçık görülüyor (altta).
Papağanlar, insanları taklit etmeleriyle meşhur. Ancak Kartopu’nun yeni dans hareketlerinin sadece taklitten ibaret olmadığını düşünmek için sebepler var. Deney sırasında, odada Schulz’dan başka hiç insan yoktu ve kendisi de dans etmedi veya ritmik olarak hareket etmedi.
Schulz, evde Kartopu ile dans ettiği zaman, genelde yalnızca ellerini ve kafasını salladığını söylüyor.
Yazarlar şöyle yazıyor: “Bu keşif dönemi esnasında Kartopu, eşgüdüm isabetinden ziyade hareket çeşitliliğine önem veriyor gibi görünüyordu. Yaptığı ritmik hareketler, tempoyla pek eşgüdümlü görünmüyordu. Bunun sebebi; kendisinin eski hareketlerden faydalanmak yerine, öncelikle yeni hareketler keşfetmesi olabilir.”
Araştırmacıların hipotezine göre bu davranış; kakadunun yaratıcı sosyal davranışlara katıldığını ve insan ‘sürüsüyle’ beraber, temel arzu ve ihtiyaçların ötesine giden bir seviyede etkileşime girdiğini gösteriyor.
Yazarlar şöyle bitiriyor: “İnsan olmayan hayvanlardaki yaratıcılık, genelde besine erişim ve eşleşme fırsatları gibi; doğrudan fiziksel bir fayda elde etmeye odaklanılmış davranışlarda belgelendiği için, papağanın bu davranışı aynı zamanda olağanüstü”
“Kartopu, besin veya eşleşme amacıyla dans etmiyor; bunun yerine kendisinin dansı, (kendi sürüsü yerine geçen) insan bakıcılarla etkileşimde kullanılan sosyal bir davranış gibi görünüyor.”
Kim bilir daha ne danslar uyduracak.
Araştırma, Current Biology bülteninde yayınlandı.
ScienceAlert
