New York’un Kaybolan Tamircileri

STAN HORACZEK

Becerikli tamirciler, kameralardan kot pantolonlara kadar herşey için hizmet vermeye devam ediyor.

Eşyalarınızı tamir etmek gitgide daha zor bir hal aldı. Cihazınızı kurcalamak veya onu bağımsız bir tamir dükkanına götürmek (tabi bulabilirseniz), genelde garantiyi bozuyor. Fakat cihaz tamiri, her zaman yasak değil. Dünya genelinde hâlâ tamirci toplulukları mevcut fakat bunların sayısı azalıyor. Mesela ABD’nin New York şehrinde, bir zamanlar tamircilere ayrılmış sokaklar; yerlerini mağazalara, kafelere ve apartmanlara bıraktı. Hemen göze çarpmayan levhalar ve internetteki seyrek yorumlar, onlarca yıllık bilgi birikimleriyle ters düşse de; şehrin ilçelerindeki becerili teknisyenler, kapalı kapılar ardında hâlâ emek veriyor.

Nostaljik film kamerası kapları ve lensleri, Kamera Doktoru’ndaki bu tezgâha dağılmış. Dükkanın sahibi ve teknisyen Frank Rubio, bu kameraları tamir ederken pek çok parçayı çöpten bulmuş çünkü kamera üreticileri ya ortadan kaybolmuş, ya da artık yedek parça yapmıyormuş. Kullanılmayan boyuttaki bir film makarası gibi parçalar, ikinci el pazarında bile bulunmadığı zaman; Rubio bir uzman tutup, karbon fiberden bir parça yaptırabiliyormuş. Şehir merkezinde yer alan bu dükkan, dijital kameraları tamir ediyor fakat işlerin giderek artan bir bölümü, klasik makineleri tamir etmekten oluşuyor.

1906 yılında Rus göçmen Adolph Liroff tarafından kurulan New York’lu, gazla yanan avizeleri ve duvar şamdanlarını elektrikli lambalara dönüştürerek işe başlamış. Yüz yıldan uzun bir süre sonra, ailesi dükkanı hâlâ işletiyor; fakat şirket yeni bir niş bulmuş. Bugün işlerinin büyük bir bölümünü TV, filmler ve sahne ürünleri için ayrılmış ışıklar oluşturuyor. Bu durum, tuhaf istekleri de beraberinde getiriyor. Bunların arasında nostaljik sokak ışıklarını yeniden döşemek, tarihî çağlara uyacak fikstürler veya antik balo salonu avizeleri için yeni kollar yapmak yer alıyor.

Kotlar yeşil renkli değildir. Bir pantolon üretmek için zehirli kimyasallar, yavaş yavaş ayrışan boyalar ve 3 ton su gerekebilir. Brooklyn’de yer alan Loren İmalat, eski pantolonların çöpe gitmesini önlüyor. Dükkanın ön kısmında kot pantolon satılıyor. Arka taraf ise, üç işçinin hem çağdaş yöntemleri; hem de eski yöntem teçhizatları kullandığı bir kot pantolon hastanesi. Bir kişi sanayi tipi bir ütüyle kırışıklıkları düzeltirken, diğeri de daha ciddi aşınmaları düzeltmek için kumaşı yeniden dokuyor; kaba pamuklu pantolonlara, fazladan bir dişik yeri veya çirkin yamalar eklemeden.

Ticarî dikiş makineleri, uzun süreli hor kullanımlara sürekli şekilde dayanabilir: Güçlü motorları, deri gibi sert malzemeleri dakikada binlerce kez işleyebilir. Bu, yüksek dirençli bir iş ve New York Dikiş Makinesi A.Ş. de; New York’un dikiş iğnelerini onlarca yıldır işler halde tutan koruma ve onarımı sağlıyor. Atölye, kumaş satıcıları ve bir cansız manken üreticisi gibi moda endüstrisi tedarikçilerinin yer aldığı, gözlerden uzak bir koridorun sonunda bulunuyor. Kapıyı bulurken iyi şanslar: Müşteriler, bir mahalle bakkalının arkasından giriş yapıyorlar.

Armen’in Müzik Aleti tamir dükkanı, bir zamanlar başka tamircilerle dolu olan bir binayı kendine yer edinmişti fakat evsahipleri 2016 yılında bu mülkü devraldığı zaman, bunların hepsi tahliye edilmişti. Armen 6 sokak öteye taşındı. Artık kapısını kapalı tutuyor ve işini büyük oranda ağızdan ağza devam ettiriyor. İçeride; davul cihazları ve brleşlerin oluşturduğu duvarlar, derme çatma çalışma alanlarını bölüyor. Armen bu istifleri, yedek parça şeklinde topluyor veya aletleri satış için yeniliyor. Bazıları kendi koleksiyonunda kalıyor. Hangisinin hangisi olduğunu yalnızca kendi biliyor.