MICHELLE STARR
Birçok insan; köpekleri sadık, sevgi dolu arkadaşlar şeklinde ve kedileri de bizlere tahammül eden sevimli canavarlar şeklinde düşünüyor. Fakat bunu yeniden düşünmemiz gerekebilir. Yeni bir araştırmaya göre kediler, kendi insan arkadaşlarına tıpkı köpekler gibi bağlanabiliyorlar.
Bu bilgi, kedi arkadaşlarıyla birlikte yaşayan kişilere çok büyük bir sürpriz gibi gelmeyebilir; ancak çalışmada, iki önemli bulgu öne sürülüyor. Birincisi; kedilerin insanlarıyla kurabildiği bağın derinliğini hafif almışız gibi görünüyor. Buna ek olarak ise araştırmada, Homo sapiens türüyle sıkı bir sosyal bağlantı kurma konusunda köpeklerin tekel olmadığı gösteriliyor.
Oregon State Üniversitesi’nde hayvanbilimci olan Kristyn Vitale şöyle söylüyor: “Köpekler gibi, kediler de insanlara olan bağlılıklarında sosyal esneklik gösteriyorlar. Kedilerin çoğu, insanlarına sıkı şekilde bağlanıyor ve yeni bir ortamda onları bir güvenlik kaynağı olarak kullanıyorlar.”
Araştırma takımı, yaptıkları davranış deneyinde; yabancı bir ortamda kedilerin kendi insanlarına nasıl tepki verdiklerini gözlemlemiş. Al yanaklı maymunlar* ve köpekler** üzerinde yapılan önceki araştırmalarda, her iki türün de güvenli ve güvensiz bağlılıklar oluşturduğu gösterilmiş. (* 1958 yılında açıklanan tartışmalı tel anne deneyleri; ** ahlâki yönden çok daha geçerli olan ve geçen sene açıklanan bir deney).
Güvenli bir bağlılıkta; yabancı ortamdaki bir köpek, insanıyla yeniden bir araya geldikten sonra rahatlıyor ve etrafı keşfetmeye devam ediyormuş. Diğer taraftan, güvensiz bir bağlılıkta ise köpek; ya insana fazla miktarda tırmanarak ya da insanlardan mümkün olduğu kadar kaçınarak, stres davranışı sergilemeye devam ediyormuş.
Vitale ve takımı, 79 yavru kedi ve 38 yetişkin kedi üzerinde bu iki bağlılık türünü test etmiş.
İlk önce; yavru kedi veya kedi ile onların insan bakıcıları, beraber bir odaya yerleştirilmiş ve insan, işaretli bir çemberin içinde oturmuş. Eğer kedi bu çembere girerse, insan kediyle etkileşim kurabilecekmiş. İki dakika sonra insan ayrılmış ve kediyi yalnız bırakmış. Bir diğer iki dakika sonra ise insan odaya geri dönmüş ve yeniden çemberin içine oturmuş.
Bütün deney videoya kaydedilmiş ve bilim insanları, kedilerin bağlılık tipini sınıflandırmak üzere bu videoyu incelemişler.
Yetişkin kediler sadece bir defa teste katılmış fakat yavru kediler iki kez test edilmiş; bir kez başlangıçta test edilmişler ve diğer sefer de iki ay sonra; 39 yavru kedi altı haftalık bir eğitim ve sosyalleşme kursundan geçtikten sonra test edilmişler. Diğer 31 kedi ise karşılaştırma grubu görevi görmüş.
Kedilerden 9’u sınıflandırılamamış fakat geriye kalan grubun yüzde 64.3’ü güvenli bağ kurma şeklinde; yüzde 35.7’si ise güvensiz bağ kurma şeklinde sınıflandırılmış; eğitimin ise bağlılık türüyle ilgisi yokmuş. Görünüşe göre bir bağlanma türü kurulduğu zaman, bu tür muhtemelen kalıcı oluyormuş.
Yetişkin kedilerde de benzer bir oran görülmüş: yüzde 65.8’i güvenli bir bağlanma gösterirken, 34.2’si güvensiz bağlanma sergilemiş.
Bu oranlar (yüzde 64.3’e karşılık yüzde 65.8); ilginç biçimde, insan bebeklerde görülen yüzde 65’lik güvenli bağlanma oranına epey yakınmış. Ayrıca kediler, 2018 yılında yayınlanan ve 59 refakatçi köpeğin test edildiği bir çalışmaya göre biraz daha yüksek bir güvenli bağlılık göstermişler (köpeklerde güvenli bağ yüzde 61, güvensiz bağ ise yüzde 39 olmuş).
Vitale’in daha önce yaptığı çalışma da, kedilerin halk içindeki imajları kadar soğuk olmadıklarını göstermiş; aslında bu tüylü küçük kedigiller, siz onlara gıcıklık yapmadığınız sürece büsbütün sosyal ve sevecen olabiliyorlar. Üstelik kendileri sık sık, yiyecek veya oyuncak yerine insanlarla etkileşim kurmayı tercih ediyorlar.
Bilime Göre Eğer Kedilerin Antisosyal Olduğunu Düşünüyorsanız, Muhtemelen Gıcık Olan Sizsiniz
Bu yeni çalışma, kedilerin insanlar ile derin sosyal bağlar kurabildiklerini ve bunun için gerekli özelliklere sahip olduklarını ileri sürüyor. Sadece; kendilerini kendi özel yöntemleriyle ifade ediyor olabilirler.
Vitale geçen sene şöyle demişti: “Benim görüşüme göre, dışarı çıkıp kedinizle etkileşime girmeye çalışmak ve neler olduğunu görmek çok önemli.”
“Bence kedilerin şöyle, köpeklerin de böyle olduğu kanısı var. Fakat her iki nüfusta da pek çok değişkenlik bulunuyor.”
Araştırma, Current Biology bülteninde yayınlandı.
ScienceAlert
