Uçaklardaki yuvarlak pencereler gereksiz bir tercih değil, hayat kurtaran bir mühendislik buluşu. Eğer yolcu uçaklarının pencereleri evinizdekiler gibi köşegen olsaydı, uçağın tamamı havada parçalara ayrılırdı.
Havayolu firmaları, yirminci yüzyılın ortalarında uçaklarını daha yükseklerde uçurmaya başlamıştı. Bu planda nihai amaç yakıt tasarrufu yapmaktı çünkü daha düşük yoğunluktaki hava, uçak üzerindeki sürüklenme kuvvetinin ve dolayısıyla da tüketilen yakıt miktarının azalması demekti. Üst atmosferde uçmak, daha pürüzsüz bir uçuş anlamına da geliyordu.
Uçakları yüksek irtifalara uygun hale getirmek isteyen havayolu firmalarının, tasarımda bazı değişiklikler yapmaları gerekiyordu. İlk önce yolcuların nefes alabilmesi için uçak kabinine basınç uygulanmalıydı. İkinci olarak ise uçağın bu artan iç basınca dayanması için silindir gibi olması gerekiyordu. İşte, mükemmel uçak oluşturulmuştu ya da böyle düşünülmüştü. 1950’li yıllarda mühendislerin önemli bir tasarım kusurunu gözden kaçırması sebebiyle üç uçağın gövdesi parçalara ayrılmıştı. Bu uçaklarda köşegen pencereler kullanılmıştı.
Köşegen pencereler, atmosfer ile kabin basıncı arasındaki hafif bir farklılıktan dolayı yüksekte uçan uçaklarda sorun oluşturuyor.
Oluşan bu farklılık, kabinin biraz genişlemesine sebep oluyor ve kabin malzemesine baskı bindiriyor. Pencerelere de geçen bu baskı, en çok köşegen bir pencerenin keskin kenarlarında birikiyor. Baskı çok fazla olduğunda, çerçeve çatlıyor. Ancak oval bir pencerede baskı, çerçevenin etrafında daha yumuşak şekilde akıyor ve yıkıcı bir birikme ihtimali önleniyor.
Konumuz uçak pencereleri olduğundan, pencereler ile ilgili garip bir şey daha keşfetmiş olabilirsiniz: Pencereler genelde koltuk sıralarıyla hizalı değiller. Ancak bunun için uçak üreticilerini suçlamayın. Bu konu sadece uçağı satın alan havayoluna bağlı. Sonuçta uçak ona ait. Üreticiler uçakları inşa ederken sıra hizalamasını, ayak yerini ve pencere konumunu göz önünde bulundurup önerilerini havayolu firmasına iletiyor. Fakat havayolu firmaları bunları pek dinlemiyor. Havayoluna bağlı olarak, farklı uçaklara farklı sıra miktarında koltuk yerleştiriliyor. Sıra miktarı değiştiği zaman, pencere hizası da pencereden dışarı atılmış oluyor.
Yazar: Joanie Faletto/Curiosity. Çeviri: Ozan Zaloğlu.
