Kırmızı dairelerden hangisi daha büyük? Sağdaki, değil mi? Aslında ikisi de aynı.
Beyin araştırmacıları, Ebbinghaus Yanılsaması adı verilen bu olgunun, beyinlerimizin derinliği yorumlama şeklinden kaynaklandığını düşünüyor. Hayatımız boyunca etrafımızdaki nesneleri görmekten; ufak nesnelerin genelde daha uzakta olduğunu, büyük nesnelerin ise daha yakın olduğunu hatırlıyoruz. Bu görüntüde ise beyin; büyük ve siyah halkaların yer aldığı soldaki çemberi yakındaymış gibi görürken, ufak grubun yer aldığı sağ tarafı ise uzaktaymış gibi görüyor. Beyin bu kırmızı çemberleri karşılaştırdığında, sağdakinin daha uzakta olması için soldaki çemberden daha büyük olması gerekiyor.
Fakat bu yanılsamaya herkes kolay kolay kanmıyor. Sinirbilimciler ve psikologlar, bunun iki sebebi olabileceğini düşünüyorlar. Araştırmacılar, birincil görsel korteksi daha büyük bir yüzey alanını kapsayan kişilerin (ki bu alan, bireyler arasında üç kata kadar değişiklik gösteriyor), genelde daha az yanıldığını bulmuşlar. Araştırmacılara göre bunun sebebi; iç çember ile dıştaki siyah daireleri karşılaştıran sinir bağlantılarının, birincil görsel korteks büyüdükçe zayıflaması olabilir.
Kişinin etrafında bulunan gündelik şeyler de algısını etkileyebilir. Yapılan çalışmalarda, şehirde yaşayan kişilerin; kırsal bölgelerde yaşayan ve hareket eden taşıtlar, trafik ışıkları, yanıp sönen tabelalar gibi sürekli bir görsel dikkat dağıtıcı bombardımanına maruz kalmayan kişilere kıyasla, yanılsamaya daha müsait oldukları bulunmuş. Fakat daha geniş görmenin bir avantajı var: İnsanlar, hızlanarak gelen otobüsleri kendilerine çarpmadan önce fark edebilirler. Kötü tarafı ise, bu kişilerin ince detaylara pek alışık olmaması ve Ebbinghaus’a daha elverişli olması.
Claire Maldarelli/Popular Science. Ç: O.Z.
