Sağ elini kullananların beyinlerinin, sol elini kullananların beyinlerinden farklı çalışıp çalışmadığını hiç merak ettiniz mi? Uyaranlara veya görevlere tepki olarak meydana gelen beyin faaliyetlerinin gözlemlenmesiyle, bu kişileri ayırt etmek mümkün mü? Bunlar hem temel bilimlerin, hem de beyin-bilgisayar arayüzeyleri, rehabilitasyon robotikleri ve artırılmış gerçeklik gibi uygulama tabanlı alanların bakış açısından önemli sorular.
Son birkaç yıldır Kore’deki Daegu Gyeongbuk Bilim ve Teknoloji Enstitüsü’nde (DGIST) çalışan bir araştırma takımı, bu sorulara cevap bulmak için aktif şekilde temel araştırmalar yürütüyor. Baş araştırmacı Jinung An’ın önderliğinde çalışan bilim insanlarının ilk odak noktası, dokunma duyusuyla ilgili cihazları nesnel şekilde değerlendirecek bir yöntem bulmak olmuş. Bu cihazlar, kullanıcıların beyin seviyesinde verdiği tepkilere dayalı şekilde doku ve yüzeyleri taklit ederek dokunsal geri bildirim sağlıyor.
Önceki bir çalışmada takım, sağ elini kullanan kişilerin beyinlerinin, karmaşık manipülasyon görevleri yürütürken solak kişilerin beyinlerinden farklı şekilde tepki verdiğini bulmuş. Kısacası; sağ elini kullanan biri tercih ettiği elini kullandığı zaman, sol beyin yarımküresinde belirli bölgeler faaliyete geçiyormuş. Bunun aksine sol ellerini kullandıkları zaman, her iki yarımküreyi de kapsayan çok daha büyük bir alan kullanılıyormuş. Şaşırtıcı biçimde bu oransızlık, sağ elini kullananlarda sol elini kullananlara göre daha barizmiş.
Scientific Reports bülteninde yayımlanan son çalışmalarında An ve meslektaşları, sağ elini kullananlarda görülen bu asimetrinin, parmakların pasif ve dokunsal şekilde uyarılması sırasında da daha belirgin olduğunu gösteriyorlar. Araştırmacılar, işlevsel yakın kızılötesi tayf ölçümü adı verilen bir yöntem kullanarak, beyindeki kırmızı kan hücrelerinin oksijen seviyelerindeki değişimleri girişim yapmadan gözlemlemişler. Böylelikle, yerel faaliyet kalıpları görülmüş. Sonuçlardan heyecan duyduğunu belirten An şöyle söylüyor: “Sadece pasif dokunma kullanarak sol elini ve sağ elini kullanan kişileri ayırt edebilme ihtimalini sunuyoruz. Bu durum, işlevsel kortikal farklılıkları ortaya çıkarıyor. Elde ettiğimiz sonuçlar, el tercihini nicel şekilde değerlendirmede kullanılabilir ve ayrıca, artırılmış gerçeklikte dokunsal ekranları beyin sinyallerine bağlayan beyin-bilgisayar arayüzeyleri için faydalı olabilir.”
Bulgular, otizm için algı zenginleştirme tedavileri ile beyni taklit eden yapay zekanın geliştirilmesi yönünden de önem taşıyor. Ek olarak bu yaklaşım, dokunma bilimi (dokunma yoluyla algılama çalışmaları) için de bir dönüm noktası olabilir.
DGIST. Ç: O.
