NASA, sadece birkaç gün içerisinde OSIRIS-REx araştırma aracını Bennu’ya indirmeye hazırlanıyor. Görevde asteroitten bir örnek toplanacak ve daha yakından incelemek için Dünya’ya geri getirilecek; yani türünün ilk görevlerinden birisi.
Geri getirilecek bu örnek hem asteroitleri, hem de Güneş Sistemi’nin ilk günlerini anlamamıza yardımcı olacak. Fakat OSIRIS-REx’in tek görevi bu değil.
Araştırma aracı, Bennu’nun yörüngesine 2018’in Aralık ayında ulaşmıştı ve o zamandan beri üzerinde yer alan cihazları kullanarak, uzun süredir planlanan buluşma öncesinde asteroit hakkında öğrenebildiği kadar şey öğrendi.
Bennu’nun fiziksel özelliklerini detaylı şekilde anlatan ve şaşırtıcı ölçüde karmaşık bir geçmişi ortaya çıkaran yeni bulgular, iki gün önce Science ve Science Advances bültenlerine altı ayrı makale halinde yayımlandı.
Northern Arizona Üniversitesi’nde çalışan ve OSIRIS-REx bilim takımının üyesi olan gökbilimci Joshua Emery şöyle söylüyor: “Uzay aracı, asteroiti yaklaşık iki yıldır izliyordu. Büyüleyici özellikte küçük bir asteroit olduğu ortaya çıkan Bennu, bize pek çok sürpriz sundu.”
Bennu, ‘döküntü yığını‘ şeklinde bilinen ve tam da öyle olan bir asteroit. Nispeten üstünkörü, düşük yoğunluklu bir kaya yığını olan bu asteroitlerin, büyük bir cismin parçalanması ve çıkan maddelerin en azından bir kısmının geri birleşmesiyle oluştukları düşünülüyor. Bennu’nun durumunda ise oluşan şekil, ekvatorda belirgin bir yükseltiyle beraber sert bir elmasa benziyor.
Şimdiyse York Üniversitesi’nde çalışan Michael Daly’nin önderliğinde, ilk defa bu asteroitin 3 boyutlu ve detaylı bir dijital arazi haritasını elde etmiş bulunuyoruz. Bu harita, o ekvatoral yükseltinin yalnız olmadığını ortaya çıkarıyor. Kutuptan kutba uzanan ve çok daha zor algılanan yükseltiler; asteroit yıkıntılardan oluşsa bile iç kısmının birbirine biraz yapışık olduğunu gösteriyor.
Son birkaç yılda, Elmas B’de (yani Bennu) olup biten başka tuhaflıkların da işaretlerine rastladık.
Geçen yıl, Bennu’nun yüzeyinden madde fırlattığını ve bunların bir kısmının geri düştüğünü; bir kısmının ise sabit bir yörüngeye girdiğini bulduk. Ayrıca bilim insanları, Bennu’nun gizemli geçmişindeki bir zamanda su bulunduğuna işaret eden karbonlu maddelerin bulgularına ulaşmışlar.
NASA-Goddard’da çalışan Amy Simon’un önderliğinde, asteroit üzerinde kızılötesi ve yakın kızılötesi dalga boylarında yapılan yeni bir küresel tayf ölçümü, Bennu’nun yüzeyi boyunca geniş biçimde yayılmış karbonlu ve organik maddelerin olduğunu doğrulamış. Dünya yakınındaki bir asteroitte, bu şeyler ilk defa somut şekilde tespit edilmiş. Bu durum, asteroitlerin ve gök taşlarının, yaşamın en azından bazı bileşenlerini Dünya’ya taşımış olabileceğini söyleyen hipotezle tutarlılık gösteriyor.
Fakat asteroitin karbon içeriği, daha detaylı bir hikaye barındırıyor. Yakından yapılan bir tayf araştırması, bir takım iri kaya parçaları boyunca giden parlak karbonat damarları olduğunu ortaya çıkarmış.
NASA-Goddard’da çalışan Hannah Kaplan’ın önderliğindeki bir araştırma takımına göre bu durum, “suyla değişmiş karbonlu kondrit gök taşlarında” bulunan karbonatlar ile tutarlılık gösteriyor; yani su ile etkileşimler yoluyla oluşan karbonatlar…
Bu damarların bazıları bir metre uzunluğunda ve birkaç santimetre kalınlığında. Araştırmacıların söylediğine göre bu, bir zamanlar kayalardan serbest biçimde akan suyun ve sonrasında Bennu’yu meydana getiren ana cisimde bir zamanlar asteroit ölçekli bir hidrotermal sistemi olduğunun kanıtı.
“Bennu’nun ana cismi üzerindeki sıvı akışı, binlerce yıldan milyonlarca yıla kadar ve kilometrelerce mesafelerde gerçekleşmiş olmalı” diye yazıyor araştırmacılar.
Yayımlanan altı makale buradan, buradan, buradan, buradan, buradan ve buradan görülebilir.
Michelle Starr/ScienceAlert. Ç: O.
