Nispeten ufak miktarda beyin hücresini etkileyen hasar veya hastalıklar, yeni bir araştırmaya göre sinir devrelerinden meydana gelen büyük bir ağ boyunca faaliyetleri durduran zincir bir tepkimeye sebep oluyor.
Dün Neuron bülteninde yayımlanan bulgular, bazı insanların travmatik beyin hasarı veya hastalığı durumlarında neden geçici fakat şiddetli bilişsel işlev kaybı yaşayabildiğini açıklamaya yardımcı olabilir.
Oregon Sağlık ve Bilim Üniversitesi’ndeki Vollum Enstitüsü’nün başkanı ve çalışmanın yazarlarından olan Marc Freeman, “Bu kenardaki nöronlar hasar ya da hastalık görmemiş olsa bile, bir hasar meydana geldiğini algılayabiliyor ve işlevlerini köklü biçimde değiştirebiliyorlar” diyor. “Yani bir sinir sistemi hasarı oluştuğunda etkilenenler yalnızca bozulan nöronlar değil; nöronların hepsi olabilir.”
Araştırmacılar bu keşfi, drozofila meyve sineği üzerinde çalışırken yapmışlar. Bu sinek ufak boyutuna rağmen, insanlardaki sinirsel ağlara yönelik sağlam temelli bir model sunuyor. Araştırmacılar çalışmada, sinir sistemi içerisinde sinyalleri ileten sinir hücresinin ip benzeri bir kısmı olan aksona yoğunlaşmışlar. Bilim insanları belirli bir kafa yaralanmasında meydana gelebilecek hasarı canlandırmak üzere, ufak miktarda aksonu geniş bir küme halinde kesmişler.
Bunun sonucunda oluşan nispeten ufak boyutlu hasarın, kopan aksonların ötesine yayıldığını ve hiç doğrudan hasar görmemiş nöronlar arasında duyusal sinyalleri baskıladığını bulmuşlar.
“Küçük bir yaralanma, bütün sinirin kapanmasına sebep olabiliyor” diyor Freeman. Araştırmacılar bu tepkiyi; beyinde bol miktarda bulunan fakat çoğu kez gözden kaçan destek hücresi gliyal hücrelere bağlıyor.
“Gliyal hücreleri, sinir sistemi sağlığının çoban köpekleri” diyor Freeman. “Bizim çalışmamız, bazı nöronlarda nispeten ufak boyutlu hasar meydana geldiği zaman bile; bu hücrelerin koşup her şeyi kapattığını gösteriyor.”
Oregon Sağlık & Bilim Üniversitesi. Ç: O.
