COVID-19 hakkında halen anlamadığımız birçok şey var. Fakat bilim insanları, bazı hastaların durumunun neden ağırlaştığını öğrenme yönünde bir adım atmışlar. Binlerce COVID-19 hastası üzerinde yapılan yeni bir çalışma, hastalığın yaşamı tehdit eden boyutlara ulaştığı kişilerde sekiz genetik dizinin daha yaygın görüldüğünü ortaya çıkarıyor.
Keşif; virüsün tedavisinde faydalı olacak yeni ilaçların geliştirilmesine yardımcı olmanın yanısıra, mevcut ilaçların ciddi derecede hastalanan kişilerin iyileşmesine de yardımcı olabileceğini gösteriyor.
Edinburg Üniversitesi’nin önderliğinde çalışan uluslararası bir araştırma takımı, “Ciddi COVID-19 vakalarıyla bağlantılı yeni ve çok makul genetik ilişkiler keşfettik” diye açıklıyor açıklıyor makalede.
“Bu ilişkilerden bazıları doğrudan; interferon sinyalini artırmaya, monosit aktivasyonunu önlemeye ve akciğerlere sızmaya ya da doğrudan zararlı iltihap güzergâhlarını özel olarak hedef almaya yönelik muhtemel tedavi yaklaşımlarına yol açıyor.”
Araştırmacılar, araştırmalarını İngiltere’deki 208 yoğun bakım ünitesinde yatan ve ciddi derecede hasta olan 2.247 COVID-19 hastası üzerinde yürütmüş. Bu kişilerin DNA’sı, genom çaplı ilişkilendirme çalışmasına tabi tutulmuş ve bireylerdeki genetik çeşitler analiz edilerek, belirli bir özelliğe bağlanıp bağlanamayacaklarına bakılmış.
Atasal yönden eşleşen kontrol genomları ise, nüfus çapında isimsiz bir genetik veri tabanı olan Uk Biobank’tan alınmış. Her bir COVID-19 hastası için beş kontrol deneği seçilmiş ve COVID-19 testi pozitif olduğu bilinenler dahil edilmemiş.
İlişkilendirme çalışması, COVID-19 hastaları arasında sekiz genetik dizinin daha yaygın görüldüğünü ortaya çıkarmış ve bu durum, iki bağımsız nüfus çalışmasıyla da doğrulanmış. Bu dizilerin beş tanesi, COVID-19 Konak Genetiği Girişimi’nden ve 23andMe şirketinin geniş solunumsal fenotipinden alınan COVID-19 hastalarına yönelik bir meta analizde tekrarlanmış.
Çoğu insan genomunu diziletmediğinden, sonuçlar bireysel seviyede çok da kullanışlı olmayabilir. Fakat genlerin yürüttüğü faaliyetler, tedavilerin geliştirilmesinde kullanılabilir.
Araştırmacıların keşfettiğine göre dizilimler, iltihabi süreçlerle ilişkili genler ve vücudun işgalci virüslere karşı verdiği tepkiyle alakalı.
Exeter Üniversitesi ve İngiltere Tıp Birliği’nde çalışan ve araştırmada yer almayan klinik kıdemli okutman David Strain, “Örneğin TYK2 geni, bu hastalığa yakalanan genç hastaların ölümünden sorumlu ‘sitokin fırtınası’na sebep olduğu bilinen iltihabi tepkilerle ilişkili” diyor.
“Bunun ilgi çekici olmasının sebebi, buradaki almacı (JAK reseptörü) engelleyebilen tedavilerin ve bu sebeple ileriye dönük bir terapi seçeneğini temsil edebilen tedavilerin olması (özellikle de sitokin fırtınası yaşaması en muhtemel kişilerin, aşılardaki öncelik sırasının daha alt kısımlarında oldukları göz önüne alındığında).”
Strain ayrıca, ağır COVID-19 ile genetik obezite yatkınlığı arasında da ilginç bir bağlantı olduğunu belirtiyor. Bu durum, yaşam şeklinde yapılacak değişimlerin COVID-19 üzerinde fazla etki oluşturmayabileceği anlamına gelebilir.
Michelle Starr/ScienceAlert. Ç: O.
