Zerdeçal gibi Asya baharatları ve muz gibi meyveler, Akdeniz’e daha önce düşünülenden çok daha erken bir zamanda; 3.000 yıldan uzun süre önce ulaşmış olabilir. Münih – Ludwig-Maximilians Üniversitesi’nde (LMÜ) çalışan arkeolog Philipp Stockhammer önderliğindeki bir araştırma takımı; dün yayımlanan araştırmada uzak mesafeli gıda ticaretinin, Bronz Çağı’nda bile uzak toplumları birbirine bağladığını gösteriyor.
Levant’ın Megiddo şehrinde 3.700 yıl önceki bir pazar: Market tacirleri, sadece bölgede yetişen buğday, darı veya hurmaları değil; aynı zamanda yakın zaman önce malları arasında ortaya çıkan susam yağı sürahilerini ve açık sarı baharat kaselerini de alıp satıyor. Philipp Stockhammer, doğu Akdeniz’deki Bronz Çağı pazarı koşuşturmacasını böyle hayal ediyor. Diş tartarındaki besin kalıntılarını analiz etmek üzere uluslararası bir araştırma takımıyla çalışan Stockhammer, doğu Akdeniz ülkelerindeki insanların Bronz ve Erken Demir Çağları’nda bile zerdeçal, muz ve hatta soya yediğine yönelik kanıtlara ulaşmış. “Asya’dan gelen egzotik baharatlar, meyveler ve yağlar, bu sebeple Akdeniz’e daha önce zannedilenden yüzlerce yıl önce; hatta bazı durumlarda bin yıl önce ulaşmış” diyor Stockhammer.
“Güney ve doğu Asya’nın dışındaki zerdeçal, muz ve soyaya ait en eski doğrudan kanıtlar bunlar.” Bulgular ayrıca, MÖ ikinci binyıl kadar erken bir zamanda egzotik meyvelerin, baharatların ve yağların uzun mesafeli ticaretinin yapılıp geliştirildiğini gösteren doğrudan kanıt niteliğini taşıyor. Bunların Güney Asya ile Levant’ı, Mezopotamya ile Mısır yoluyla birbirine bağladığına inanılıyor. Bu bölgeler arasında yapılan önemli ticaret, daha sonra fazlasıyla belgelenmiş olsa da; yeni oluşmaya başlayan bu küreselleşmenin kökenlerini takip etmek epey bir zorlu bir sorun olmuş. Yeni çalışmanın bulguları, yemek ürünlerindeki uzak mesafeli ticaretin, bu uzak toplulukları en az Bronz Çağı’ndan beri birbirine bağladığını doğruluyor. İnsanlar, belli ki egzotik yiyeceklere çok erken zamanlardan beri büyük bir ilgi duyuyormuş.
Ludwig-Maximilians Üniversitesi. Ç: O.
