Pek çok insan, yanakların yukarı kalktığı ve gözlerin buruştuğu bir gülümsemeyi gerçek bir gülümseme şeklinde düşünüyor. Fakat Carnegie Mellon Üniversitesi’nde yapılan yeni bir araştırma, bu neşeli yüz ifadesinin kişinin gerçekte nasıl hissettiğini yansıtmayabileceğini gösteriyor.
CMÜ Dil Teknolojileri Enstitüsü’nde önceden doktora sonrası araştırma görevlisi olan Jeffrey Girard; aslında Duchenne gülümsemesi şeklinde adlandırılan bu “gülen gözlü” gülümsemelerin, kişinin mutlu olup olmadığını göstermekten ziyade gülümseme şiddetiyle ilişkili göründüğünü belirtiyor.
Geçtiğimiz sonbaharda Kansas Üniversitesi’nin psikoloji fakültesine katılan Girard, “Bence kişilerin gülümsemesine bakarak, birinin olumlu duyguları ne kadar kuvvetli şekilde hissettiğini tespit edebiliriz” diyor. “Fakat bu durum, ‘Gözleri hareket etti mi?’ diye sormaktan biraz daha karmaşık olacaktır.”
Kişilerin davranışlarına dayalı olarak duygularını ölçmenin mümkün olup olmadığı sorusu, psikoloji ve bilgisayar bilimleri alanlarında tartışma konusu; özellikle de araştırmacılar şu sıralar yüz hareketlerini, mimikleri, ses tonundaki değişimleri ve kelime seçimlerini izleyen otomatik sistemler geliştirirken…
Duchenne gülümsemeleri, Mona Lisa gülümsemesi ve Bette Davis gözleri kadar iyi bilinmiyor olabilir. Fakat psikoloji camiasında bunun, mutluluğun ölçülmesinde faydalı bir yöntem olduğuna inanan kesimler var. Diğer kesim ise şüpheci. Yüzsel davranış üzerine araştırma yapan ve CMÜ’den Louis-Phillippe Morency ile davranış gözlemi için çok yönlü bir yaklaşım geliştiren Girard; yapılan bazı araştırmaların Duchenne gülümsemesi hipotezini destekliyor gibi görünürken, diğerlerinin ise bu hipotezin nasıl başarısız olduğunu gösterdiğini söylüyor.
Yapılan deneylerde görüldüğü üzere Duchenne gülümsemeleri, katılımcıların olumlu duygu yaşadıklarını aktardığı zamanların %90’ında meydana gelirken; olumlu duygu yaşandığı aktarılmayan gülümsemelerin de %80’ini oluşturmuş. Dolayısıyla araştırmacılara göre Duchenne gülümsemesinin olumlu bir duygu anlamına gelmesi gerektiğini düşünmek, çoğu zaman hata olur. Diğer yandan deneyde toplanan verileri değerlendiren katılımcılar ise gülen gözleri inandırıcı bulmuş ve Duchenne gülümsemesi sergileyen gönüllülerin daha olumlu duygu hissettiklerini tahmin etmeye yatkınlık göstermişler.
Byron Spice/Carnegie Mellon Üniversitesi. Ç: O.
