Siyasetçiler bir topluluğa hitap ettikleri zaman, genelde yaptıkları el hareketleriyle (ör. ellerini aşağı yukarı hakeret ettirerek) önemli kelimeleri vurgularlar. Aslında, bunu hepimiz yapıyor gibiyiz. Elleri böyle ani şekilde hareket ettirmek, gündelik sohbetlerde yapılan en yaygın hareketler arasında. İnsanlar, konuşmadaki belli kelimeler ile bu el hareketlerini çok hassas şekilde denk getiriyor. Fakat el hareketleri, dinleyicilerin konuşmacıyı anlamasına yardımcı oluyor mu? Max Planck Enstitüsü Psikodilbilim Bölümü ile Radboud Üniversitesi’nde çalışan Hans Rutger Bosker ile Tilburg Üniversitesi’nde çalışna David Peeters, gördüklerimizin duyduklarımızı şekillendirip şekillendirmediğini test etmiş.
“Yüzyüze yapılan görüşmelerde dil, salt konuşmadan çok daha fazlasını gerektiriyor” diye açıklıyor baş araştırmacı Hans Rutger Bosker. “Konuşmacılar, karşıdan bir mesaj almak üzere farklı kanallardan faydalanıyor (ağız, eller ve yüz). Dinleyicilerin birini dinledikleri sırada bu farklı bilgi akışlarından nasıl faydalandığını anlamak istedik.” ‘McGurk etkisi’ adı verilen ve çok iyi bilinen bir yanılsamada insanlarda, gördükleri dudak hareketlerine bağlı olarak bir sesi (‘ba’daki ‘b’ gibi) farklı bir ses şeklinde (örneğin ‘pa’ veya ‘fa’ gibi) duyabiliyorlar. Fakat elle ilgili bir McGurk etkisi var mı? Duyduğumuz şeyler, gördüğümüz el hareketlerine bağlı mı?
Araştırmacıların keşfettiğine göre dinleyiciler bir hecede el hareketi gördükleri zaman, o hecedeki vurguyu daha fazla duyabiliyorlar. Bu ‘eldeki McGurk etkisi’ hem kelimelerde, hem de kelime olmayan şeylerde meydana geliyor. Daha da ilginç olanı, el hareketleri insanların hangi sesli harfi duyduklarını etkiliyor çünkü bir sesli harfin uzunluğu, genelde bir kelimenin vurgu kalıbıyla ilişkili.
Max Planck Enstitüsü Psikodilbilim Bölümü. Ç: O.
