Galaksilerin ortaya çıkması için sürekli soğuk gazlarla beslenmesi ve kütleçekimsel bir çöküş geçirmesi gerekiyor. Galaksi ne kadar büyük olursa, o kadar fazla soğuk gazın bir araya gelip büyümesi gerekiyor.
Evrenin ilk zamanlarındaki devasa galaksiler, fazla miktarda soğuk gaza ihtiyaç duymuş; bu miktar, Güneş’imizin kütlesinin 100 milyar katına kadar varıyor.
Peki bu erken dönem süper boyutlu galaksiler, etrafları daha sıcak olduğu esnada bu kadar fazla miktardaki soğuk gazı nereden bulmuşlar?
Iowa Üniversitesi’nde çalışan gökbilimciler yaptıkları yeni bir araştırmada, bu erken dönemli devasa galaksileri beslediğine inandıkları soğuk gaz akımlarının doğrudan ve gözlemsel kanıtlarını sunuyor. Araştırmacılar, erken dönemli devasa bir galaksinin karanlık madde halesindeki sıcak atmosferi bıçak gibi kesen ve galaksilere yıldız oluşturmaları için malzeme sağlayan soğuk gaz hatları tespit ettiklerini söylüyor.
Yaklaşık yirmi yıl önce sanal canlandırmalar üzerinde çalışan fizikçiler, evrenin ilk zamanlarında kozmik liflerin soğuk gazlar ile embriyonik, boğum benzeri galaksileri karanlık bir madde halesine taşıdığını ve orada tüm bu maddelerin bir araya gelerek devasa galaksiler oluşturduğunu öne sürmüştü. Söz konusu kuramda, etraflarındaki sıcak atmosferin bu lifleri soymaması için liflerin dar olması ve yoğun şekilde soğuk gazla dolu olması gerektiği düşünülmüş.
Fakat kuram, doğrudan bulgu içermiyormuş. Bu çalışmada ise bilim insanları, evren yaklaşık 2,5 milyar yaşındayken (veya mevcut yaşının henüz %20’sinde iken) oluşan devasa bir galaksinin etrafındaki gazlı bir bölgeyi incelemişler. Bu galaksi üzerinde daha önce çalışma yapılmamış ve takımın, galaksinin tam konum ile uzaklığını (kızıla kayma yoluyla) belirlemesi beş yıl sürmüş. Takım, özel donanımlı bir gözlemevine; Atakama Büyük Milimetre/Milimetre altı Teleskop Dizisi’ne ihtiyaç duymuş çünkü hedef galaksinin çevresi çok tozlu olduğundan, elektromanyetik tayfın yalnızca milimetre altı aralığında görülebiliyormuş.
Richard C. Lewis/Iowa Üniversitesi. Ç: O.
