Çin ve Amerika Birleşik Devletleri’nde çalışan ve insan kök hücrelerini primat embriyolarına enjekte eden araştırmacılar, önemli bir süre boyunca (20 güne kadar) kimerik embriyo yetiştirmeyi başarmışlar. Araştırma, taşıdığı ahlaki endişelere rağmen gelişim biyolojisi ve evrimine yönelik yeni tespitler sağlama potansiyeli taşıyor. Çalışma ayrıca, insan biyolojisi ve hastalıklarına yönelik yeni modellerin geliştirilmesi bakımından da sonuçlar doğurabilir. Bulgular dün Cell bülteninde sunuldu.
Salk Enstitüsü Biyolojik Bilimler Bölümü Gen İfadesi Laboratuvarı’nda çalışan Profesör Juan Carlos Izpisua Belmonte, şöyle söylüyor: “İnsanlarda belli tip deneyler yürütemediğimizden, insan biyolojisi ve hastalıklarını daha iyi anlayıp bunlar üzerinde daha hassas çalışmalar yapmak üzere daha iyi modellerimizin olması gerekiyor. Deneysel biyolojinin önemli bir hedefi de, insan hastalıkları üzerinde canlı organizma şartlarında çalışma yapmaya olanak sağlayacak model sistemlerin geliştirilmesi.”
Memelilerde türler arası kimeralar*, ilk olarak kemirgenlerde oluşturuldukları ve böylece erken gelişim süreçlerindeki çalışmalarda kullanıldıkları 1970’li yıllardan beri yapılıyor. (*Kimera: iki ve ya daha fazla farklı zigotun oluşturduğu organizma.) Mevcut çalışmayı mümkün kılan ilerleme, bu çalışmaya katkıda bulunan (Çin’deki Kunming Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nde çalışan Weizhi Ji’nin önderliğindeki) araştırma takımının, maymun embriyolarının vücut dışında uzun bir süre canlı kalıp gelişmesine olanak sağlayan teknolojiyi geliştirmesi olmuş.
Yeni çalışmada, maymun embriyoları oluşturulduktan altı gün sonra her birine 25 insan hücresi enjekte edilmiş. Uzatılmış pluripotent kök hücreler şeklinde bilinen indüklenmiş bir pluripotent hücre hattından alınan bu hücreler, hem embriyonik, hem de embriyo dışı dokulara katkıda bulunma potansiyeli taşıyor. İnsan hücreleri, bir gün sonra 132 embriyoda tespit edilmiş. 10 günün ardından, kimerik embriyoların 103 tanesi halen gelişiyormuş. Hayatta kalma oranları kısa süre sonra azalmış ve 19’ncu gün itibarıyla sadece üç kimera hayattaymış. Fakat embriyolardaki insan hücrelerinin oranı, büyümeye devam ettikleri süre boyunca yüksek kalmış.
“Tarihsel olarak, insan-hayvan kimerası üretiminde düşük verim görülüyor ve insan hücreleri konak tür ile fazla bütünleşmiyordu” diyor Izpisua Belmonte. “İnsan ve insan olmayan primat arasında bir kimeranın oluşturulması, kimera üretiminde evrimin dayattığı engeller bulunup bulunmadığını ve bunların üstesinden gelebileceğimiz araçlar olup olmadığını daha iyi tespit etmeyi sağlayacak. Çünkü insan olmayan primatlar, evrimsel zaman çizgisinde insanlara daha önce kullanılan bütün türlerden daha yakın.”
Cell Basın. Ç: O.
