11 yıl süren kısa ve öz döngünün yanısıra, Güneş’in faaliyetinde meydana gelen diğer tüm dönemsel dalgalanmalar da gezegensel çekim kuvvetleriyle ölçülebilir. Almanya’daki Helmholtz Araştırma Enstitüsü (HZDR) ve Rusya’daki Sürekli Ortam Mekanikleri Enstitüsü’nde çalışan Dr. Frank Sefani ve meslektaşlarının vardığı kanı bu yönde. Bu yeni model hesaplamalarıyla birlikte araştırmacılar, bilinen bütün önemli güneş döngülerine ilk defa kapsamlı bir açıklama getiriyor. Araştırmacılar ayrıca, kaotik bir süreç olan güneş faaliyetinde binlerce yılda meydana gelen en uzun dalgalanmaları da ortaya çıkarıyor. Araştırmacıların Solar Physics bülteninde aktardığına göre kısa ve orta vadeli döngülerin gezegensel ölçümlerine rağmen, bu dalgalanmalar yüzünden güneş faaliyetinin uzun vadeli şekilde tahmin edilmesi imkansız hale geliyor.
Dünya çapındaki güneş fizikçileri, Güneş’in faaliyetinde meydana gelen ve birbiriyle örtüşen pek çok döngüsel dalgalanma için uzun zamandır makul açıklamalar bulmaya çalışıyordu. Güneş, yaklaşık 11 yıl süren en meşhur “Schwabe döngüsü”ne ek olarak, yüzlerce veya binlerce yıl süren daha uzun dalgalanmalar da sergiliyor. Örneğin yaklaşık 85 yıl Gleissberg döngüsünü, yaklaşık 200 yıl Suess-de Vries döngüsünü ve yaklaşık 1500 yıl Bond olayları sözde döngüsünü takip ediyor. Bu döngülerin hepsi, kaşiflerinin adını taşıyor. Güneş’in manyetik alanının bu faaliyet dalgalanmalarını kontrol ettiği de tartışmasız bir durum.
Uzman çevrelerde görülen açıklama ve modeller, manyetik alanın neden değiştiği konusunda kısmen geniş bir farklılık sergiliyor. Güneş dıştan kontrol mü ediliyor, yoksa pek çok döngünün sebebi güneş dinamosunun özel nitelikleri mi? HZDR’de çalışan araştırmacı Frank Stefani ve meslektaşları, bu soruya yıllardır cevap arıyormuş; temel olarak da gezegenlerin, güneş faaliyetinde pay sahibi olup olmadığına yönelik o çok tartışmalı sorunun cevabını…
Helmholtz Araştırma Enstitüsü (HZDR). Ç: O.
