Yaz güneşi şehrin sıcak sokaklarına vurduğunda, ilk tepkimiz binaların veya ağaçların gölgesine kaçmak oluyor.
Yapılan yeni bir çalışmada, bu gölgeli alanların sıcaklığı azaltmaya ve “şehir ısı adası” etkisini azaltmaya tam olarak ne kadar yardımcı olduğu ilk defa hesaplanıyor.
ABD’nin Kolomb şehrinin bir kısmının 3 boyutlu karmaşık dijital modelini çıkaran araştırmacılar, bölgedeki bina ve ağaç gölgelerinin sıcak bir yaz gününde yüzey sıcaklığını bir saat boyunca nasıl etkilediğini belirlemişler.
Ohio Eyalet Üniversitesi’nde şehir ve bölge planlama profesörü olan eş yazar Jean-Michel Guldmann, “Modelimizden elde ettiğimiz bilgiyle, halka açık yerleri yeşillendirme ve ağaç dikme çalışmalarına ilişkin rehberleri formüle ediyoruz” diyor. “Hatta bu bilgiler yardımıyla, diğer bina ve yollarda gölgeyi en yüksek seviyeye çıkarmak için binaların nereye yerleştirilmesi gerektiğini belirliyoruz”
“Bu çalışmalar, sokak ve mahalle seviyesindeki sıcaklıklarda önemli etkiler meydana getirebilir.”
Örneğin araştırmacıların Kolomb’daki bir mahallede yürüttüğü sanal canlandırmada, 34,07 derece Celsius’luk yüksek bir sıcaklığın görüldüğü günde; bölgedeki genç ağaçlar tamamen büyümüş olsaydı ve 20 tane daha tamamen büyümüş ağaç ekilseydi, sıcaklığın 31,36 derece olacağı keşfedilmiş.
Araştırmacılar daha sonra, binaların ve ağaçların oluşturduğu gölgelerin gün içindeki yüzey sıcaklıklarını tam olarak nasıl etkilediğini belirlemek üzere istatistiksel bir çözümleme yürütmüş.
Sonuçlar, tahmin edildiği üzere binaların bölgedeki ısıyı artırdığını göstermiş. Fakat binaların oluşturduğu gölgeler, sıcaklıklar üzerinde de önemli bir soğuma etkisi oluşturmuş; özellikle bitişikteki binaların çatılarını gölgelemeleri halinde.
Söz konusu etkiler, istatistiksel modelde hem olumlu, hem de olumsuz şekilde hesaplanmış. Örneğin bir binanın alanında meydana gelen %1’lik artış, sıcaklığın ortalama %2,6 ila %3 arasında değişen miktarlarda artmasına yol açmış.
Fakat gölgeli çatı alanında meydana gelen %1’lik artış, sıcaklıkların ortalama %0,13 ila %0,31 oranında düşmesine yol açmış.
Yollara ve otoparklara düşen gölgeler de sıcaklıkları önemli oranda azaltmış.
Canlandırma, bir mahallede 20 tane tam büyümüş ağacın olması halinde sıcaklığın 0,78 derece Celsius daha düşük olacağını göstermiş.
Araştırma Computers, Environment and Urban Systems bülteninde yayımlandı.
Jeff Grabmeier/Ohio Eyalet Üniversitesi. Ç: O.
