Klasik bir novadaki (birden parlayan yıldız) lityum oluşumu üzerine yürütülen yeni bir çalışmada, diğer örneklerde görülenin sadece ufak bir kısmı kadar lityum oluştuğu bulunmuş. Bu durum, klasik novalarda geniş bir çeşitlilik bulunduğunu gösteriyor ve nova patlamalarının, mevcut evrende görülen lityum miktarını tek başına açıklayamayacağına işaret ediyor. Bulgular hem klasik novaların patlama mekanizmalarını, hem de evrenin genel kimyasal evrimini anlamak açısından önem taşıyor.
Çağdaş dünyada lityum, akıllı telefonlara ve diğer cihazlara güç sağlayan yeniden şarj edilebilir pillerde kullanılıyor. Dünya’da ve evrenin geri kalanında bulunan lityumun büyük bir kısmının, esasında klasik nova patlamalarında oluştuğu düşünülüyor. Subaru Teleskobu’yla klasik nova V339’a yönelik yürütülen gözlemler, bu kuramı destekliyor ve büyük miktarlarda lityumun üretilip uzaya fırlatıldığına ilişkin ilk gözlemsel kanıtları sunuyor (2015).
Şimdiyse Kyoto Sangyo Üniversitesi’nde yer alan Koyama Gökbilimsel Gözlemevi’nde çalışan bilim insanı Akira Arai öncülüğündeki bir araştırma takımı, Subaru Teleskobu’nun açık kullanımlı gözlem programını kullanarak 2015 yılında Sagittarius’ta ortaya çıkan klasik nova V5669 Sgr’yi incelemiş. Bu tür çalışmalar, şimdiye kadar sadece sekiz defa başarıyla yürütülmüş. Bu sekiz çalışmadan ilkinin de dahil olduğu dört tanesi, Subaru Teleskobu’yla yapılmış. Yapılan yeni çalışmada, tahmin edilen lityum üretiminin diğer novalarda görülen üretim oranının ufak bir bölümü olduğu ortaya çıkmış. Bu durum, novalarda büyük bir çeşitlilik bulunduğunu gösteriyor. Bazı novalarda küçük miktarda lityum oluşması, süpernovalar gibi diğer cisimlerin evrendeki lityum üretimine önemli katkılar yapıyor olabileceğini akla getiriyor. Çalışma The Astrophysical Journal bülteninde yayımlandı.
Japonya Ulusal Doğal Bilimler Enstitüleri. Ç: O.
