Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), yaygın kanının aksine teşhis konan çoğu çocukta geçmiyor. Dün American Journal of Psychiatry bülteninde yayımlanan bir çalışmaya göre bu bozukluk, yetişkinlikte kendini farklı şekillerde gösteriyor ve ömür boyunca artıp azalıyor.
Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yardımcı psikiyatri ve davranış bilimleri profesörü olan ve Seattle Çocuk Araştırma Hastanesi’nde araştırmacı olarak görev yapan baş araştırmacı Margaret Sibley şöyle aktarıyor: “Hayatın bazı dönemlerinde işleri idare etmek zorlaşabilir ve diğer zamanlarda işler daha kontrol altındaymış gibi gelebilir. Bu normal bir durum ve DEHB teşhisi konan kişilerin bunu anlaması önem taşıyor.”
Çalışmanın Birleşik Devletler, Kanada ve Brezilya’da bulunan 16 enstitüde çalışan yazarları, onlarca yıldır yapılan araştırmalarda DEHB’nin genelde ilk olarak çocuklukta tespit edilen ve vakaların yaklaşık %50’sinde yetişkinliğe kadar devam eden nörolojik bir bozukluk şeklinde nitelendirildiğini söylüyor. Fakat bu çalışmada bozukluğun, büyüyen çocukların sadece %10’unda tamamen kaybolduğu keşfedilmiş.
“Çoğu vakada aralıklı gerileme dönemleri beklenebilse de, DEHB Çok Kipli Tedavi Çalışması’nda yer alan DEHB’li çocukların %90’ı genç yetişkinlik döneminde bakiye belirtiler yaşamaya devam etti” diye yazıyor araştırmacılar.
DEHB, araştırmacılara göre temelde iki belirti kümesiyle kendini belli ediyor. Dikkatsizlik belirtileri düzensizlik, unutkanlık ve bir işi yapmaya devam etmekte zorlanmak gibi görünebiliyor. Sonrasında hiperaktif ve dürtüsel belirtiler de bulunuyor. Çocuklarda bu belirtiler, etrafta koşturmak ve bir şeylere tırmanmak gibi çok fazla enerji taşımak gibi görünüyor. Yetişkinlerde ise sözlü dürtüsellik, karar vermede zorlanmak ve düşünmeden hareket etmek şeklinde görülüyor. İnsanları farklı etkileyen bozukluk, birinin hayatında hangi aşamada bulunduğuna bağlı olarak farklı görünüyor.
DEHB’li olan bazı kişiler, hiper odaklanmaya dönük benzersiz bir kabiliyet sergilediklerini de belirtiyor. Olimpiyat atletleri Michael Phelps ve Simone Biles, kendilerine DEHB teşhisi konuştuğunu söylemiş.
Pek çok insan DEHB’ye benzer belirtiler yaşasa da Sibley, bozukluğun nüfusun yaklaşık %5’i ila 10’unu etkilediğinin tahmin edildiğini söylüyor. Çalışmada 558 çocuk 16 yıl boyunca takip edilmiş.
Kaynak: Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
