Yarım milyar yıldan uzun süre önce yaşamış canlılardan geriye kalan zarif fosiller, bütün eklembacaklılara miras kaldığı düşünülen beyin örneğiyle özdeş yapıları detaylı şekilde ortaya çıkarıyor. Aralarında böceklerin, kabukluların, örümceklerin ve akreplerin yanısıra kırkayak ve çıyanlar gibi diğer az bilinen soyları içeren eklembacaklılar, en çeşitli ve tür bakımından en zengin taksonomik hayvan grubu.
Leanchoilia şeklinde bilinen bir eklembacaklıya ait olan fosiller, beynin bölümlü olmayan ve günümüzdeki yetişkin eklembacaklılarda görünmeyen uç ön bölgesinin mevcudiyetini onaylıyor. Söz konusu bölgenin mevcudiyeti, daha önce böcek ve örümcek embriyoları üzerinde yapılan genetik ve gelişim biyolojisi çalışmalarında tahmin edilmiş. Ön kısımdaki bu bölge görünmez olmasına karşın, nihayetinde karar verme ve hafıza ile ilişkili merkezleri sağlayan kök hücreler de dahil olmak üzere yetişkin eklembacaklı beyninde büyük önem taşıyan birkaç sinir merkezini meydana getiriyor. Yaşayan eklembacaklılarda görülen ön beyin, orta beyin ve arka beyinden ayrı olduğu düşünülen bu ön bölgeye, “ön” anlamına gelen “proso” kelimesiyle birlikte prososerebrum adı verilmiş.
Üç gün önce Current Biology bülteninde yayımlanan bir çalışmada tarif edilen fosiller, Arizona Üniversitesi’nde nöroloji profesörü olan baş yazar Nicholas Strausfeld’e göre günümüzdeki eklembacaklıların embriyo gelişimi sırasında ortaya çıkan bir mirasa sahip münferit prososerebral beyin bölgesinin mevcudiyetine ilişkin ilk kanıtları sağlıyor.
“Tanımladığımız sıradışı fosiller, daha önce görülen hiçbir şeye benzemiyor” diyor Strausfeld. “Olduğu gibi korunmuş olmaları sebebiyle benzerlik nitelik taşıyan iki sinir sistemi, en öndeki bu beyin bölgesinin yarım milyar yıl önce var olduğunu ve ön, orta ile arka beyni simgeleyen üç bölümlü gangliyanın evrimsel şekilde ortaya çıkışından önce yapısal farklılık taşıdığını gösteriyor.”
Gangliyon terimi, bir sinir sistemini meydana getiren ağ sistemini tarif ediyor. Bu ağ sistemi, bir eklembacaklının sinir sisteminin her bir bölümünde sinir merkezi meydana getiriyor.
Daniel Stolte/Arizona Üniversitesi. Ç: O.
