Bilim insanları ilk defa, Parkinson hastalığının önemli patolojik özelliklerini taklit eden ve bir kapta yetiştirilen ufak beyinler geliştirmiş. Singapur Bilim, Teknoloji ve Araştırma Ajansı’na (A*STAR) bağlı Genom Enstitüsü (GIS), Singapur Ulusal Sinirbilim Enstitüsü ve Duke-Ulusal Singapur Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde çalışan bilim insanlarının öncülüğünde yürütülen araştırma, Annals of Neurology bülteninde yayımlandı. Bu yıkıcı beyin hastalığının nasıl ilerlediğinin incelenmesinde yeni bir yol sunan çalışmada, yeni ve muhtemel tedaviler de araştırılıyor.
Parkinson hastalığı, 50 yaş ve üzeri 1.000 Singapurludan üçünü etkileyen ve yaygın şekilde görülen yaşa bağlı nörolojik bir bozukluk. Nörolojik bozukluklar, dünya çapında önde gelen bir engel sebebi. Parkinson hastalığı ise en hızlı artış gösteren bozukluk niteliğinde. Daha önce yapılan araştırmalarda çoğunlukla farelere odaklanılmış ve hastalarda görülen önemli patolojik özelliklerin hepsi tekrarlanamamış.
Çalışmanın eş yazarı ve GIS A*STAR’da kıdemli grup lideri olan Profesör Ng Huck Hui şöyle aktarıyor: “Hayvan modellerinde Parkinson hastalığının modellerini yeniden oluşturmak kolay değil çünkü bunlar, Parkinson hastalığının önemli bir özelliği olan ve dopamin nörotransmiterini üreten ilerleyici ve seçici nöron kaybı sergilemiyor. Bir diğer sınırlama da, Parkinson hastalığının deneysel fare modellerinde Lewy cisimleri adı verilen özgün protein kümelerinin gelişmemesi. Lewy cisimli demans şeklinde bilinen ilerleyici bir demans tipi meydana getiren bu cisimler, Parkinson hastalığı bulunan kişilerin beyin hücrelerinde sıklıkla görülüyor.”
Araştırma takımı, daha önce oluşturdukları mini insan beyinlerine yönelmeye karar vermiş.
Daha önce GIS’te araştırma görevlisi olan ve şimdi Okinawa Bilim ve Teknoloji Enstitüsü Yüksek Lisans Üniversitesi’nde çalışan baş yazar Dr. Junghyun Jo, “Bunlara ‘insan ortabeynine benzer organoidler’ diyoruz” diyor. “Bunlar esasında insan ortabeynini taklit eden üç boyutlu, çok hücreli, yapay ortamda geliştirilen doku yapıları.”
Ufak bir bezelye boyutunda olan ve insanların ortabeynine benzeyen bu organoidler, insan kök hücrelerinden yetiştirilip bir demet nörona ve beyinde bulunan diğer hücrelere dönüştürülmüş. Söz konusu organoidler, insan beyninin nasıl gelişip iletişim kurduğunu incelemeyi sağlıyor.
Kaynak: Duke Üniversitesi-Ulusal Singapur Üniversitesi Tıp Fakültesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
