Bu haberi okumak için fareye tıkladığınızda, beyninizin üst kısmında yer alan bir hücre grubu omurganızdan elinize bir sinyal gönderdi ve işaret parmağınızdaki kaslara, tam da farenizi veya dokunma alanını faaliyete geçirecek miktarda baskı uygulamasını söyledi.
Şimdiyse yapılan çok sayıda araştırma, beynin bu eylemi başlatmaktan sorumlu bölgesinin (hareketi kontrol eden ana motor korteks), bu işlemi gerçekleştirmek amacıyla beraber çalışan 116 kadar farklı hücre tipi barındırdığını gösteriyor.
İki gün önce Nature bülteninde çıkan bu 17 çalışma, ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri İleri Yenilikçi Nöroteknolojiler Yoluyla Beyin Araştırmaları Girişiminin (BRAIN) desteklediği dev bir araştırmacı birliğinin yürüttüğü beş yıllık çalışmanın sonucu niteliğinde. BRAIN, beynin bir bölümünde bulunan çok sayıdaki farklı hücre tipinin belirlenmesini amaçlıyor. Yayımlanan makaleler, beynin tamamının atlasını oluşturmayı hedefleyen uzun vadeli bir projenin ilk adımını temsil ediyor. Projenin, kafamızdaki sinir ağlarının vücut ve zihnimizi nasıl kontrol ettiği ile bunların zihinsel ve fiziksel problem vakalarında nasıl bozulduğunun anlaşılmasına yardımcı olması umuluyor.
Berkeley – California Üniversitesinde moleküler biyoloji ve hücre biyolojisi yardımcı profesörü ile hücresel sinirbilimci ve bunun yanısıra diğer makalelerin sonuçlarının sentezlendiği amiral gemisi niteliğindeki makalenin eş yazarı olan Helen Bateup, “Beyni son derece karmaşık bir makine gibi düşürseniz, onu parçalara ayırmadan ve bölümlerini bilmeden nasıl anlayabiliriz?” diyor. “Beynin nasıl çalıştığına ilişkin herhangi bir kılavuzun ilk sayfası şöyle olmalı: Tüm hücresel bileşenler burada yer alıyor, çoğu şuna benziyor, şurada bulunuyorlar ve bunlara bağlılar…”
Bireysel araştırmacılar, daha önce şekillerine, boyutlarına, elektriksel özelliklerine ve içlerinde hangi genlerin ifade edildiğine göre çok sayıda hücre tipi belirlemiş. Yeni çalışmalarda ise yaklaşık beş kat daha fazla hücre belirleniyor fakat bunların birçoğu, bilindik hücre tiplerinin alt türleri. Örneğin gama aminobütirik asit (GABA) veya glutamat gibi belli nörotransmiterler yayan hücrelerin hepsi, gen ifadeleri ve elektriksel ateşleme kalıplarıyla birbirinden ayırt edilemeyen bir düzineden fazla alt türe sahip.
Yazar: Robert Sanders/Berkeley – California Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
