Georgetown Üniversitesinde çalışan bilim insanlarının öncülük ettiği uluslararası bir araştırma takımı, insanların hayvanlara sanıldığından daha fazla virüs bulaştırmış olabileceğini aktarıyor.
Dört gün önce Ecology Letters bülteninde yayımlanan bir çalışmada araştırmacılar, hastalıkların tıpkı SARS-CoV-2’nin vizon çiftliklerinde, hayvanat bahçelerindeki aslanlar ile kaplarda ve beyaz kuyruklu yaban geyiklerinde yayılması gibi insanlardan tekrar vahşi hayvanlara geçtiği yaklaşık yüz vaka tanımlıyorlar.
Georgetown Üniversitesi Biyoloji Bölümünde doktora sonrası araştırma görevlisi ve çalışmanın baş yazarı olan Gregory Albery, “Salgın sebebiyle insanlardan vahşi hayvanlara patojen geçişine yönelik büyük bir ilgi oluştu” diyor. “Bizdeki patojenlerin tekrardan hayvanlara geçmesiyle ilgili yürütülen tartışma ve politikalara yön vermek amacıyla, literatürü kapsamlı şekilde inceleyerek bu sürecin geçmişte kendini nasıl gösterdiğini ortaya çıkardık.”
Albery ve meslektaşları, yeni çalışmalarında belirlenen vakaların neredeyse yarısının hayvanat bahçesi gibi esaret ortamlarında meydana geldiğini keşfetmişler. Bu gibi yerlerde veteriner hekimler hayvanların sağlığını yakından izliyor. Dolayısıyla hayvanlara virüs sıçradığı zaman bunun farkına varmaları daha muhtemel oluyor. Ek olarak, vakaların yarısından fazlasının insandan primata olan geçişleri kapsadığı bulunmuş. Hem patojenler yakın akraba konaklar arasında daha kolay sıçradığından hem de nesli tehlike altındaki vahşi büyük maymun popülasyonları çok dikkatli şekilde gözlendiğinden, sonuçlar şaşırtıcı değil.
Çalışmanın baş yazarı, Colorado Eyalet Üniversitesinde virüsbilimci ve yaban hayatı veterineri olan Dr. Anne Fagre şöyle aktarıyor: “Bu durum, patojenleri büyük çaba ve süreler harcayarak izlediğimiz yerlerde tespit etmemizin daha muhtemel olduğunu gösteriyor. Yürütülen orantısız miktardaki çalışmada, hayvanat bahçelerindeki karizmatik hayvanlara veya insanların yakınında bulunan hayvanlara odaklanılmış.” Fare, Kuzey Amerika geyik faresi (Peromyscus maniculatus) üzerinde yürüttüğü laboratuvar deneyleriyle SARS-CoV-2’nin geri sıçrama tehlikesine dönük bir araştırma da yayımlamış. “Bulgular akıllara hangi türler arası geçiş olaylarını ıskalıyor olabileceğimizi ve bunun hem halk sağlığı hem de bulaşın gerçekleştiği türün sağlığı ve korunmasında ne gibi anlamlar taşıyabileceğini getiriyor.”
Geri sıçrayan hastalık vakaları, geçtiğimiz zamanlarda COVID-19’a sebep olan SARS-CoV-2 virüsünün Birleşik Devletler ve Kanada’daki beyaz kuyruklu yabani geyiklerde yayılması sebebiyle önemli bir ilgi alanı haline geldi. Bazı veriler, geyiklerin virüsü en az bir vakada insanlara geri bulaştırdığını akla getiriyor. Pek çok bilim insanı ise bu yeni hayvan konakların, virüse yeni varyantlara evrimleşme yönünden ilave fırsatlar sunabileceğine dönük endişelerini dile getiriyor.
Kaynak: Georgetown Üniversitesi Tıp Merkezi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
