Dünyanın kıyısal kesimleri hızla şehirleşiyor. Fakat bu artan insan mevcudiyetinin okyanusta yaşayan türleri nasıl etkileyebileceği tamamen anlaşılmış değil. Miami Üniversitesi Rosenstiel Deniz ve Atmosfer Bilimleri Ana Bilim Dalında çalışan araştırmacıların öncülük ettiği yeni bir çalışmada, bilim insanları üç köpek balığı türünün (boğa, hemşire ve büyük çekiçbaş) Miami şehrine göre hareketini takip etmiş. Kıyısal mega şehirden çıkan kimyasal kirlilik, ışık ve gürültü kirliliği göz önüne alındığında, araştırmacılar köpek balıklarının şehre yakın alanlardan uzak durmasını beklemiş. Fakat bilim insanları farklı bir şey bulmuş.
Kumrular ve kediler gibi bazı hayvanlar şehirlerde oldukça güzel yaşıyor. “Şehir sömürücüleri” şeklinde bilinen bu türler, yiyecek için sıklıkla insanların attığı çöplere bel bağlıyorlar. “Şehre uyum sağlayanlar” şeklinde bilinen diğer hayvanlar ise bazen kentleşmiş bölgeleri kullanabiliyor fakat halen büyük oranda doğal alanlarda yaşıyorlar. Diğer taraftan kurtlar gibi bazı karasal yırtıcı türleri, insanların verdiği rahatsızlığa karşı çok hassas. Bu “şehirden kaçınanlar”, büyük şehirlerden uzak duruyor.
Miami Üniversitesi Köpek Balığı Araştırma ve Koruma Programının müdürü ve çalışmanın baş yazarı Neil Hammerschlag, “Okyanus yırtıcılarının şehirleşmeye göre hareketleri şimdiye kadar çok az çalışmada incelenmiş” diyor. “Fakat diğer çalışmalarda kara yırtıcılarının şehirlerden kaçındığı gösterildiğinden, biz köpek balıklarının da böyle olacağını bekliyorduk. Takip ettiğimiz köpek balıklarının genelde kıyının yakınında, işlek şehrin ışık ve sesleri civarında günün her saati bu kadar fazla zaman geçirdiğini keşfetmek bizi şaşırttı.” Araştırmacılar, takip edilen köpek balıklarının davranışlarının “şehre uyum sağlayanları” anımsattığını söylüyor. Çalışmada köpek balıklarının, balık leşlerinin atılması gibi kara tabanlı faaliyetlerden dolayı kıyıya gidiyor olabilecekleri tahmin ediliyor.
Takip edilen köpek balıklarının şehirden etkilenen bölgeleri görece yüksek miktarda kullanması, hem köpek balıkları hem de insanlar için çeşitli sonuçlar doğurabilir. “Kıyı yakınında çok fazla zaman geçiren köpek balıkları, kendilerinin sağlığını ve sağ kalımını etkileyebilecek balıkçılık faaliyetinin yanısıra zehirli kirleticilere de maruz kalma tehlikesiyle karşı karşıya” diyor Hammerschlag. Köpek balıkları insanları nadiren ısırsa da, bilim insanları köpek balıklarıyla olumsuz bir karşılaşmadan kaçınmak için kıyıya yakın alanların kullanılmasından kaçınılmasını ve bu sayede insanlar ile köpek balıklarının bir arada yaşamasının desteklenmesini öneriyor.
Çalışma iki gün önce Marine Ecology Progress Series bülteninde çevrim içi yayımlandı.
Yazar: Diana Udel/Miami Üniversitesi Rosenstiel Deniz ve Atmosfer Bilimleri Ana Bilim Dalı. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
