İnsanlardaki iki ayak üzerinde yürüme özelliği, bilim insanlarının yeni araştırmasına göre önceden düşünüldüğü gibi yerde değil, ağaçlarda gelişmiş olabilir.
College London Üniversitesi (UCL), Kent Üniversitesi ve Duke Üniversitesinde çalışan araştırmacılar, dört gün önce Science Advances bülteninde yayımlanan çalışmalarında Tanzanya’da yaşayan vahşi şempanzelerin (yaşayan en yakın akrabamız) davranışlarını incelemişler. Şempanzelerin ‘savan mozaiği’ olarak bilinen doğal yaşam alanları, az sayıda ağacın yer aldığı açık kurak alanlar ile bir kısım yoğun ormanlık alanların karışımından oluşuyor ve insanların ilk atalarının yaşam alanlarına çok benziyor. Bilim insanları da bu tip açık bir manzaranın homininlerde iki ayak üzerinde yürümeyi teşvik edip etmediğini araştırmak için söz konusu alanı seçmiş.
Türünün ilk örneği olan araştırmada, savan mozaiği doğal yaşam alanlarının şempanzelerin yerde daha fazla zaman geçirmesine sebep olup olmadığı incelenirken, hayvanların davranışları da Afrika’nın diğer bölümlerinde sadece ormanda yaşayan kuzenlerine yönelik çalışmalarla karşılaştırılmış.
Araştırmada genel olarak Batı Tanzanya’nın Issa Vadisi’ne yaşayan şempanzelerin, doğal yaşam alanları daha açık olmasına karşın sık ormanlarda yaşayan diğer şempanzeler kadar ağaçlarda vakit geçirdiği ve zannedildiği gibi yerde daha fazla zaman geçirmedikleri keşfedilmiş.
Dahası araştırmacılar, Issa şempanzelerinin ağaçtan ağaca kolay gezemediği açık savan bitki örtüsünde daha fazla dik yürümesini beklese de, iki ayak üzerinde yapılan yürümenin %85’i ağaçlarda meydana gelmiş.
Makalenin yazarlarına göre bulgular, insanların tarih öncesi atalarını dik yürümeye teşvik eden şeyin açık, kurak savan ortamı olduğuyla ilgili yaygın kabul gören kuramlarla çelişiyor ve iki ayak üzerinde yürüme becerisinin ağaçlarda hareket etmek için evrimleşmiş olabileceğini akla getiriyor.
UCL İnsanbilim bölümünde çalışan makale eş yazarı Dr. Alex Piel şöyle aktarıyor: “Issa’da şempanzelerin çoğunun yaşadığı tipik tropik ormanlar kadar ağaç bulunmadığından, ağaçlara kıyasla yerde daha fazla birey göreceğimizi düşünmüştük. Dahası, iki ayak üzerinde yürümeyi teşvik eden geleneksel unsurların pek çoğu (ör. nesneleri taşıma veya uzun otların üzerinden bakma gibi) yerde olmakla ilişkilendirildiğinden, doğal olarak burada da iki ayak üzerinde yürümeyi göreceğimizi düşünmüştük. Fakat bulduğumuz şey bu değildi.
“Çalışmamız, yaklaşık beş milyon yıl önceki geç Miyosen-Pliosen dönemde azalan ormanların ve daha açık yapılı savan yaşam alanlarının aslında iki ayak üzerinde yürümenin evrimini hızlandırmadığını gösteriyor. Bunun yerine, söz konusu özelliğin evriminde yine ağaçlar büyük rol oynamış; özelliğe yön veren unsurlardan biri de meyve veren ağaçların aranması olabilir.”
Kaynak: College London Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
