İşbirliğine yanaşmayan kedi deneklerle karşı karşıya kalan bilim insanları, yardım için YouTube’a yönelmiş.
Montreal Üniversitesinde çalışan araştırmacılar, bir kedinin beyin faaliyetini ölçmek için kullanılabilen ve kendi türünde ilk olan elektrot kaplı tığ işi bir bere yapmışlar. Bu özel dikim yün şapkalar, sevimli olmalarının yanında araştırmacılara ilk defa yatıştırıcı vermeden kediler üzerinde EEG beyin taraması yürütme fırsatı da sunuyor. Bu elektrotla dolu kış bereleri, halihazırda kronik ağrı yaşayan kedilerin hoş ses ve kokulara maruz kaldıklarında nasıl tepki verebildiklerini belirlemeye yardımcı olması için kullanılıyor. Bulgular bu ay Journal of Neuroscience Methods bilim bülteninde yayımlandı.
Bu el işi kedi şapkası, bir laboratuvar açmazına pratik bir çözüm olarak ortaya çıkmış. Araştırmacılar başlangıçta kirençlenme sorunuyla yaşayan kedilerde beyin sinyallerini belirlemek için EEG veya elektroensefalogram kullanıp kullanamayacaklarını görmek istemişler. Kronik ve ağrılı bir durum olan kireçlenme, dünya çapındaki kedilerin yaklaşık çeyreğini (%25,6) etkiliyor. Araştırmacıların bunu yapmak için esasında birbirine bağlı bir elektrot buketi olan EEG makinesini bağlamanın ve kedilerin kafa derilerini test etmenin bir yolunu bulması gerekmiş. Önceki çalışmalarda, EEG makineleri ağır şekilde sakinleştirilen kedilere başarıyla uygulanmış. Ancak bu vakada araştırmacılar, EEG’nin kedileri olağan, bilinçli hallerindeyken izlemesini istemişler. Bunun da kolay olmadığı görülmüş.
Kediler ve kablolar
Telefon şarj kablosu veya ayakkabı bağcıkları bir kedi saldırısına kurban giden herkes, kedilerin ve kabloların çok da iyi bir çift olmadığını bilir. Araştırmacılar başlangıçta bu elektrotları kedilerin kafalarına yerleştirmeyi denese de ya cihazlar ya kafada durmamış ya da kediler patileriyle onları yere düşürmüşler. Kabloları sürekli değiştirmek zorunda kalan araştırmacılar, söylenenlere göre YouTube’da kedi şapkasının nasıl örüleceğini anlatan bir videodan ilham almışlar. Bir kısım üniversite öğrencisinin yardımı ve bol miktarda sabırla beraber araştırmacılar, nihayetinde el emeği yün şapkalar yapmış ve kedilerin görememesi için elektrotları onların içine geçirmişler. Araştırmacılar bunun, bilinci yerinde olan kedilerdeki bilinen ilk EEG kaydı olduğunu iddia ediyor.
Ancak bu durum, kedilerin hepsinin yeni aksesuarlarını hemen sevdikleri anlamına gelmiyor. Çalışmada, altı tanesi dişi ve bir tanesi erkek olmak üzere kireçlenme yaşayan 11 kedi incelenmiş. Kedilerin her biri tünekler, yataklar ve tırmalama direkleriyle dolu, sıcaklık kontrollü, loş ışıklı odalara yerleştirilmiş. Kedilerden en az bir tanesi, el örgüsü bereye gizlenmiş olsa dahi EEG’yi kafasından çıkarıp atmayı başarmış.
EEG makineleri, kedilerin yeni ağrı tedavilerine verdiği yanıtları test edebiliyor
Şapkaların, ufak komplikasyonlar haricinde çoğunlukla başarılı olduğu görülmüş. Kedilerin beyin dalgalarını ölçme yönündeki bu girişimsiz kabiliyetle donanmış araştırmacılar, sıradaki adıma geçerek bazı sakinleştirici uyaranlara maruz kalmanın kedi beyin taramalarında ağrıyla ilişkili herhangi bir değişim yaratıyor gibi görünüp görünmediğini araştırmışlar. Kediler kısa bir süreliğine mavi ve yeşil ışıkların yanısıra üzüm kokusuna da maruz bırakılmış.
Bu uyaranlara maruz kalmanın, kedilerdeki ağrıyı uzun süre etkili bir şekilde azaltıp azaltmadığı hâlâ tam belli değil ve muhtemelen bu konuda daha fazla araştırma yapılması gerekecek. Yine de araştırmacılar bu özel deneyin, uyanık ve tetikte olan kedilerdeki EEG kullanımı bağlamında “uygulanabilirliğin ilk aşamasını” temsil ettiğinin altını çiziyor. Daha geniş bağlamda ise araştırmacılar söz konusu bulguların, “kedilerdeki kronik ağrı ve bu ağrının duyusal müdahaleler yoluyla hafifletilme ihtimalini araştırma yönünde yeni yollar sunduğunu” ileri sürüyor.
Yazar: Mack Degeurin/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
