Müzikten keyif alma kabiliyetimizin biyolojik bir temeli var mı? İkizler üzerinde yürütülen genetik bir çalışma, müzik keyfinin kısmen kalıtsal olduğunu gösteriyor. Bilim insanlarının ortaya çıkardığı ve müzikten keyif alma derecesini etkileyen genetik unsurların, ödüllendirici deneyimlerden duyulan genel memnuniyeti veya müzikal kabiliyeti etkileyen genlerden kısmen ayrı olduğu görülmüş.
Müzik, insan duygu ve kültürü yönünden merkezi bir konumda bulunuyor. Peki müzikten keyif alma kabiliyetimizin biyolojik bir temeli var mı? Nature Communications bülteninde yayımlanan genetik bir ikiz çalışması, müzikten alınan keyfin kısmen kalıtsal olduğunu gösteriyor. Hollanda’daki Max Planck Psikolinguistik Enstitüsünde çalışan bilim insanlarının öncülük ettiği uluslararası bir araştırma takımı, müzikten duyulan keyif derecesini etkileyen genetik unsurları ve bu unsurların, ödüllendirici deneyimler ya da müzikal kabiliyetten duyulan genel hoşnutluğu etkileyen genlerden kısmen ayrı olduğunu bulmuş.
Müzik insanların duygularında, sosyal bağ kurmasında ve kültürel ifadesinde önemli bir rol oynuyor. Halihazırda Darwin’in belirttiği gibi müzik, “ona bahşedilmiş en gizemli şeyler arasında olmalı.” Peki insanlar müzikten neden keyif alıyor?
Çalışmanın birinci yazarı ve doktora adayı Giacomo Bignardi, “Bu büyük sorunun cevabı, deneyimlerin nasıl keyifli hale geldiği gibi insan zihninin daha genel yönlerine kapı aralama potansiyeli taşıyor” diyor. “Bireyler arasındaki genetik farklılıkların, insanların müzikten farklı derecede keyif almasıyla sonuçlanıp sonuçlanmayabildiğini ve bu farklılıkların genel olarak insan müzikalitesiyle ilgili neler söyleyebileceğini anlamak istedik.”
Araştırmacılar genetik etmenlerin müzik keyfine veya ‘müzik ödül hassasiyetine’ katkı yapıp yapmadığını belirlemek için ikiz tasarımı kullanmışlar. Bu tip çalışmalarda tek yumurta ikizleri ile çift yumurta ikizleri arasındaki benzerlikler kıyaslanıyor. Basitçe ifade etmek gerekirse tek yumurta ikizleri çift yumurta ikizlerine göre daha benzer olursa, genetiğin bir rol oynaması gerekiyor.
Araştırmacılar Almanya’daki Max Planck Empirik Estetik Enstitüsü ve İsveç’deki Karolinska Enstitüsüyle beraber 9.000’i aşkın ikizden alınan verileri kullanmışlar. Bu veriler arasında kişilerin kendi aktarımlarına dayanan müzik ödül ve genel ödül hassasiyetinin yanısıra bu kişilerin ton, melodi ve ritim gibi müzikal özellikleri algılama kabiliyetleri de yer alıyor.
Sonuçlar, müzikten keyif duyma kabiliyetinin kısmen kalıtsal olduğunu gösteriyor: İkiz çalışması kullanan araştırmacılar, İsveç örneklemindeki değişkenliğin %54’ünün bireyler arasındaki farklılıklarla ilişkili olduğunu tahmin ediyor.
Araştırma takımı, müzik ödül hassasiyetindeki genetik etkilerin genel ödül hassasiyeti ve müziği algılama kabiliyetlerinden de kısmen bağımsız olduğunu ve bu ayrı genetik güzergâhların ise duygu kontrolü, bir ritimle dans etmek ya da başkalarıyla müzik çalma gibi müzik keyfinin farklı yönlerini etkilediğini keşfetmiş.
Bignardi şöyle sonlandırıyor: “Bulgular, müzik keyfinin farklı taraflarına katkı sağlayan kısmen ayrı nitelikteki DNA farklılıklarında karmaşık bir tablo olduğunu akla getiriyor. İnsanların müzikten keyif alma kabiliyetine genomun hangi kısmının en fazla katkı yaptığının inceleneceği gelecekteki araştırmalar, Darwin’in kafasını en çok karıştıran ve bugün hâlâ kafamızı karıştırmaya devam eden bu insan melekesine ışık tutma potansiyeli taşıyor.”
Kaynak: Max Planck Psikolinguistik Enstitüsü. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
