1914 yılında ilk tarifeli yolcu uçağı hizmeti Florida'nın St. Petersburg şehrinden kalkmış ve yaklaşık 27 kilometre ötedeki Tampa'ya inmişti. Pilot Tony Jannus'un pek resmî eğitimi yoktu ve hizmeti sadece dört ay sürdürdü. "Kuş adam" lakaplı Jannus, aynı yılın sonraki zamanlarında Noel Baba kılığına bürünmüş ve aşağıdaki neşeli çocuklara uçaktan oyuncak atmıştı. Görüntü: Kamuya açık
Serbest duran hasır sandalyelerden, süpersonik ıstakoz yemeklerine.
1908 yılının ılık bir Mayıs gününde, Charles W. Furnas isimli genç bir tamirci pilot Wilbur Wright’ın yanındaki açık hava koltuğuna tırmandı. Arkadaşlar beraber Kuzey Karolina semalarına havalandı ve Kitty Hawk’ın beyaz kumlu sahillerinden geçerek yaklaşık 600 metre uçtuktan sonra yere kondu. Tüm yolculuk 28 saniye kadar sürmüş ve havacılıkta atılan önemli bir adımın simgesi olmuştu; hava yolculuğunun gidişatını sonsuza kadar değiştirecek bir adımdı bu. Saniyeler süren bu seyahatte, bir yolcu ilk defa uçağa binmişti.
İşler o zamandan beri çok değişti. Yolcuların pilotun yanında, açık hava koltuklarında oturduğu günler geride kaldı. Günümüzde uçmak demek, bilet için ne kadar para verebileceğinize bağlı olarak ya birinci sınıf kabinde lüks bir tecrübe ya da çoğu havayolunun giderek küçülen koltuklarında sıkışık bir deneyim olabilir. Yolcu uçaklarının onlarca yılı kapsayan bu görüntülerine bir göz atın ve kendinize sorun; hasır sandalye günlerini özlediniz mi?
1920’lerden itibaren, ödeme yapan yolcular için gerçekleştirilen özel uçuşlar özellikle varlıklı kişiler arasında yaygın bir ulaşım aracı haline gelmişti. Yolcu uçuşları, çoğunlukla çift motorlu ve yolcu taşımak için özer olarak tasarlanmış Lawson C-2 uçağının geliştirilip piyasaya sürülmesi sayesinde ortaya çıkmıştı. Yukarıdaki fotoğrafta, Milwaukee’den New York’a Lawson C-2 ile yapılan bir uçuşta kullanılan ve serbest şekilde duran hasır sandalyeler görülüyor. Görüntü: Bettmann/Katkıda bulunan/Getty ImagesBir Lawson C-2 uçağının önünde poz veren bir grup yolcu. En sağdan ikinci kişi, eski bir profesyonel beyzbol oyuncusu ve Lawson Uçak Şirketi’nin kurucusu havacılık öncüsü Alfred Lawson. Firma devrimsel Lawson C-2 uçağını geliştirmişti. Görüntü: George Rinhart/Katkıda bulunan/Getty ImagesABD’nin Iowa eyaletinde çalışan Ellen Church isimli bir hemşire, 1930 yılında Boeing Hava Nakliyatı’nda çalışan Steve Stimpson’u hemşirelerin yolcu uçaklarında yolculuk yapması gerektiğine ikna etmişti. Stimpson ikna olmuş ve aynı yıl, Church’u dünyanın ilk uçuş görevlisi olarak işe almıştı. Church, gelecekteki uçuş görevlileri için benzersiz bir eğitim programı geliştirecekti. Görüntü: Bettmann/Katkıda bulunan/Getty ImagesPervaneli Douglas DC-3 uçağı, 1935 yılında hava seyahatinde devrim yaratmıştı. 800 km/sa’lık en yüksek hızlarda 32 yolcu taşıyan uçak, öncekilere göre hem daha büyük hem daha hızlıydı. Burada yolcular İsrail’deki bir Douglas DC-3’ten iniyor. Görüntü: Kamu malı/ABD Kongre Kütüphanesi/LC-DIG-matpc-223941935 yılında, İngiltere’de üretilen ve Londra ile Paris arasında sefer yapan dört motorlu çift kanatlı bir uçağa çıkan yolcuları bu lüks iç mekan karşılıyordu. Imperial Havayolları için yapılan Handley Page H.P.42 Heracles yolcu uçağı, zamanına göre son teknoloji bir uçaktı ve 38 kişiye kadar yolcu taşıyabiliyordu. Görüntü: Hulton Arşivi/Stringer/Getty Images2. Dünya Savaşı’nın bitişini takiben Boeing (1916’da kurulmuştu), 1938 yılında basınçlı bir kabini bulunan o zamana kadarki ilk uçağı sunmuştu: Boeing 307 Stratoliner. Artık yolcular konforlu bir sıcaklıkta uçabiliyor ve uçak içerisindeki düşük oksijen seviyelerinden endişe duymaları gerekmiyordu. Burada yolcular bir Pan Am Stratoliner uçağında dinleniyor. Görüntü: Kamu malıFilm yapımcısı, iş insanı ve Trans World Havayolları’nın sahibi Howard Hughes, kendi Boeing 307 Stratoliner’ını bir mutfak, uyuma bölmeleri, küçük bir tuvalet ve hatta tam donanımlı bir bar ile güçlendirmişti. Söylenenlere göre uçak uçak teras katı şeklinde adlandırılıyordu. Görüntü: Bettmann/Katkıda bulunan/Getty ImagesMcDonnell Douglas DC-6 uçağında uçan bir uçuş görevlisi, yolcuların kabinlerine yerleşmesine yardımcı oluyor. Uçağın uyku bölmelerini gösteren bu görüntü, 1945 ile 1955 arası bir zamanda çekilmiş. Görüntü: Bettmann/Katkıda bulunan/Getty Images1950’li yıllar ile birlikte jet motoru gelip çaptı ve hava yolculuğunu daha da fazla dönüştürdü. O zamanlar Pan Am lüks yolculuğun ön saflarında bulunuyor, yolculara gurme yemekler, ferah lobiler ve özenli hizmet sunuyordu. Görüntü: Pictorial Parade/Ekip/Getty ImagesYolcular onlarca yıldır uçaklarda sigara içebiliyordu. 1969 kadar erken bir tarihten itibaren ise Ralph Nader gibi tüketici hakları savunucuları uçuşlarda sigara yasaklarının uygulanmasını talep etmeye başladı. Fakat 1994 yılında Delta, bütün yurtiçi ve yurtdışı uçuşlarda sigara içmeyi yasaklayan ilk havayolu olmuştu. Ardından ABD’deki her bir havayolunun uçuşlarında sigarayı yasaklaması altı yıl sürmüştü. Görüntü: ullstein bild/Katkıda bulunan/Getty Images1966 yılında İngiliz girişimci Freddie Laker düşük bütçeli, sade uçuşlar sunan ilk ekonomik havayollarından birini kurmuştu. Laker Havayolları ücretsiz yemeklerden kısarak, koltuk ekleyerek ve uçuş içi diğer hizmetleri kaldırarak tasarruf etmişti. Laker Havayolları 1980’lerdeki durgunlukta iflas etse de; ekonomik havayolu modeli günümüzde yoluna devam ediyor. Görüntü: John Williams/ Stringer/ Getty ImagesDünyanın ilk süpersonik özel yolcu uçağı Concorde, 1973 yılının Eylül ayında Vaşington’dan Paris’e sadece üç saat 33 dakikada uçtu. Sonraki 27 yıl boyunca British Airways ve Air France gibi çok sayıda havayolu, Concorde uçaklarında süratli uluslararası uçuşlar sundular. Yolcular bazen bu lüks uçakta ıstakoz bile yiyordu. Görüntü: Jim Sugar/ Katkıda bulunan/ Getty ImagesHollandalı havayolu Airvision, 1988’de koltuk arkası ekranlar sunan ilk firma olmuştu. Airvision’un ufak monitörünün genişliği 8 santimetreden daha kısaydı. Koltuk arkası ekranlar o zamandan beri uçuş yolculuğunun neredeyse her yerde görülen bir parçası olmuş, isteğe bağlı eğlence ve hatta göklerden canlı TV imkanı sunmuşlardı. Görüntü: (c) by Cristóbal Alvarado Minic/Getty ImagesBir bilet için ne kadar ödeyeceğinize bağlı olarak, günümüzde uçmak bir dizi deneyimle beraber geliyor. New York’tan Dubai’ye gidiş geliş için yaklaşık 12.000 dolar ödemeye niyetiniz varsa, Emirates birinci sınıf yolcular için tam yatırılabilir koltuklar, bir dinlenme salonu (burada görünen), duşlar ve son teknoloji eğlence imkanı sunuyor. Tayfın diğer ucunda ise Ryanair gibi ekonomik havayolları günümüzde her yerde. İşini bilen yolcular, bir sandviç ücretinden bile düşük bir fiyata ucuz uluslararası biletler yakalayabilir. Görüntü: NurPhoto/Katkıda bulunan/Getty Images, Nicolas Economou
Yazar: Sarah Durn/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
