Bulanık görmeyi düzeltmenin bir yolunu bulmak, pek çoğumuz için yaşamın bir parçası niteliğinde. Sadece Birleşik Devletler’de yaklaşık altı milyon kişinin bir tür görme kaybı yaşadığı ve bir milyon kişinin de tamamen kör olduğu tahmin ediliyor.
Pek çok kişi gözlüklerden ve invaziv kontakt lenslerden kaçmak için daha kalıcı bir düzeltme sağlayan göz ameliyatına yöneliyor. Bunların arasında meşhur LASIK ameliyatı da bulunuyor. Fakat aynı şeyi yan etkiler olmadan yapabilen yeni bir görme düzeltme yöntemi ufukta olabilir. Yöntem geçtiğimiz gün düzenlenen Amerikan Kimya Derneği’nin yıllık toplantısında sunuldu.
LASIK nedir?
LASIK veya Lazer Yardımıyla Yerinde Keratomilöz, bir lazerin kullanılmasıyla korneaya yeniden şekil verilerek görüş kabiliyetinin düzeltildiği cerrahi bir operasyon. İnsan korneaları, gözün ön kısmında duran kubbe şekline sahip şeffaf yapılardan oluşuyor. Gelen ışığı bükerek retinanın üzerine odaklıyorlar. Bu ışık retinadan beyne gönderiliyor ve bir görüntü şeklinde yorumlanıyor. Korneanın şekli bozulduysa, ışığa doğru odaklanmıyor ve beynin yorumlamaya çalıştığı bu görüntüyü bulanıklaştırıyor.
LASIK esnasında özel lazerler, dokunun bazı bölgelerini hassas şekilde ortadan kaldırarak korneaya yeniden şekil veriyor. Çok yaygın bir işlem olup düşük riskli görülüyor. Yine de göz ağrısı, göz kuruması ve hale görme gibi birtakım olumsuz yan etkileri bulunuyor. Ayrıca korneayı kesmek gözün yapısal bütünlüğünden ödün vereceğinden, bazı kısıtlamalar ve tehlikeler barındırıyor.
Görme kabiliyetini LASIK olmadan düzeltmenin yeni bir yöntemi üzerinde çalışan ve Occidental College üniversitesinde kimya profesörü olan Michael Hill, “LASIK sadece geleneksel ameliyat yapmanın havalı bir yöntemi” diyor. “Bu işlemde hâlâ dokuyu oyuyorsunuz; tek fark lazerle yapılması.”
Elektromekanik yeniden şekillendirme gelsin
Hill ve çalışmasına katkı sunan Brian Wong’un incelediği yöntem, bu aynı kornea şekillendirme hedefine kesik yapmadan ulaşabiliyor. Yöntemde elektromekanik yeniden şekillendirme (EMR) olarak bilinen bir işlem kullanılıyor. EMR daha önce kıkırdak yönünden zengin tavşan kulaklarına yeniden şekil vermede ve domuzlarda yara izleri ve cildi değiştirmede kullanılmış.
Irvine – California Üniversitesinde çalışan profesör ve cerrah Wong şöyle açıklıyor: “Bahsettiğimiz etkinin tümü kazara keşfedildi. Canlı dokulara şekil verilebilir maddeler olarak bakarken tüm bu kimyasal düzenleme işlemini keşfettim.”
İnsan vücudu içerisinde kornea gibi kolajen içeren dokular, zıt yüklü bileşenlerin birleşmesiyle bir mıknatıs gibi bir arada tutuluyor. Bu dokular çok miktarda su içeriyor. Bu sulu dokulara elektrik voltajı uygulanması pH’ı düşürüyor ve onları daha asitli hale getiriyor. Bu pH değiştiğinde, doku içerisindeki katı çekim kuvvetleri gevşiyor ve şekli daha yumuşak hale getiriyor. Asıl pH geri getirildiğinde, doku yeni bir şekle sabitleniyor.
Araştırma takımı yaptıkları deneysel işlemde özel platin kontakt lensler inşa etmiş. Bu lensler, doğru kornea şekli için bir kalıp sağlamış. Araştırmacılar bu lensi, doğal gözyaşlarını taklit etmesi hedeflenen tuzlu çözeltideki bir tavşan gözküresine yerleştirmişler. Bilim insanları ufak miktarda bir akım uyguladıklarında, bu platin lens doğru pH değişimini üretmiş. Yaklaşık 60 saniye sonra kornea lensin şekline uyum sağlamış. İşlem LASIK ile hemen hemen aynı sürmüş fakat adım sayısı daha düşük olup daha ucuz ekipmanlar kullanılmış ve göz kesilmemiş.
Araştırma takımı bu tertibi 12 aynı tavşan gözküresinde tekrarlamış. Takımın çalışma yürüttüğü gözkürelerinden on tanesine miyop veya yakını görememe muamelesi yapılmış. 10 “miyop” gözküresinin tamamında gözün hedefli odaklanma gücü düzeltildiğinden, görme kabiliyeti kuramsal olarak iyileştirilmiş. pH değişimi dikkatlice kontrol edildiği için de test gözkürelerindeki hücreler tedaviden zarar görmeden çıkmış.
Ek olarak, yapılan diğer deneylerde yöntemin korneadaki bazı bulutlulukları tersine çevirme kabiliyeti taşıyabildiği keşfedilmiş.
[İlgili: Yakın gözlüklerinin yerini göz damlası alabilir]
Erken aşamada
Her ne kadar umut verici olsa da çalışmanın çok erken aşamada olduğunu belirtmekte önem var. Araştırma takımı bundan sonra Wong’un tanımıyla “hayvanlarda yürütülecek detaylı ve hassas çalışmalardan oluşan uzun bir yola” çıkacak. Bunlar arasında sadece gözküresi yerine canlı bir taşvan üzerinde yürütülecek testler de var.
Araştırma takımı ayrıca yakını görememe, uzağı görememe veya astigmatlık gibi EMR ile düzeltilebilecek görme problemi tiplerini de belirlemeyi planlıyor.
“Yaptığımız şeylerle klinik nitelikteki şeyler arasında uzun bir yol var” diyor Hill. Araştırma takımı işi ameliyat odasına kadar götürebilirse, bu tedavi daha ucuz olabilir ve bulanık görmeyi kalıcı olarak düzeltebilir.
Yazar: Laura Baisas/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
