Gelecekte savaşlar nasıl olacak? Tıpkı mayınlar gibi bekleyen ve bir takım sesler ile aktif hale geçip saldıran akıllı torpidolar ile dersek…
Geçen yaz, Pentagon’a bağlı Savunma Bilim Kurulu, beraberindeki askeri ve akademik birimlerin yanı sıra danışmanlık sektörü, savunma ve teknik sanayiden oluşan katılımcılarla birlikte Savunma Bakanlığı için bu konuyu farklı açılardan inceleyen bir araştırma hazırladı. Katılımcılara, bugüne kadar yapılmış en kötü John Lennon aranjmanı olabilecek bir soru soruldu: “Düşünsene eğer… Deniz yüzeyini engelleyen ve ihlal eden gemileri önlemek için, balıkçı gemisi veya savaş gemisi ayırımı yapabilecek, akıllı mayınlardan ve İSA’lardan (İnsansız Sualtı Araçları) oluşan ağları gizlice yerleştirebilsek… ve hiçbir ABD askeri personelini yüksek riskli bu yerlerde görevlendirmesek.”
Bu ve buna benzer diğer senaryolar, Pentagon için geleceğin savaş teknolojisi anlamına gelen ve özellikle otonom makine, bilgisayar ve sistemleri içeren otonomi hakkındaki araştırmanın temelini oluşturuyor. Bu çok önemli çünkü Pentagon’un otonomi hakkında düşündüğü şey, silahların nasıl yönetileceğini, ne şekilde savaşacaklarını ve büyük ihtimalle savaş kurallarının nasıl yazılacağını şekillendirecek.
Rapor, otonomiyi şu şekilde tanımlıyor:
Bir sistemin otonom olabilmesi için bağımsız olarak dünyayı, kendini ve durumları anlayışına ve bilgi birikimine bağlı olarak çeşitli görevleri yerine getirebilmesi için değişik davranış biçimleri arasından seçim yapabilmesi ve düzenleyebilmesi gereklidir.
Peki, öyleyse üzerine silah bağlanmış bir makine için bu ne ifade ediyor? İlk olarak, rapor, silahlarla yapılan işlerden daha ziyade öldürme gerektirmeyen işlerde daha fazla otonomi görüleceğinin beklendiği konusuna açıklık getiriyor. Raporda şöyle belirtiliyor:
Otonomi üzerine yapılmış potansiyel askeri uygulamaların büyük çoğunluğu öldürücü olmayan uygulamalardır ve geliştirilmiş verimlilik ya da tamamen yeni yetenekler için bir potansiyel sunarlar. Askeri sistemlerde otonominin kullanımı üzerindeki şüphecilik neredeyse tamamen otonom silah sistemlerinin öldürücü potansiyeli üzerine yoğunlaşmaktadır. Bu yüzden, Savunma Bakanlığı bu uygulamaların eylem ve politikalarına açıklık getirmediği sürece herhangi bir yeni otonom yetenek dirençle karşılaşabilir.
Orduda, radar kullanarak muhabere yönetiminden tutun da yurtdışındaki askeri birliklere temin edilen mühimmatı getiren uçaklara ve bu mühimmatı taşıyan kamyonları kullanmaya kadar direkt olarak muharebe ile ilgili olmayan çok fazla iş yer almaktadır. Bu yüzden, ilk olarak görülmesi beklenenler ordunun bir parçası olan otonom araçlar ve radar sistemleri.
Rapordaki önerilerde sadece bir ölümcül yapay zekâ uygulaması bulunuyor. Savunma Bilim Kurulu şöyle bir öneride bulunuyor: “ABD Donanması ve DARPA, öldürücü otonom İSA’lardan oluşan mayın tarlaları yaratmak amacıyla tüm değerlerini ortaya koyarak deneyler yapacakları bir işbirliğine gitmeliler.”
Neden?
Esas olarak, Amerika’nın, kendi denizcilerini riske atmadan denizdeki bir alanı düşmandan koruyabileceğini kanıtlamak için. Bu hafta, Basra Körfezi’nde ABD Donanması’na ait devriye gemileri ile İran gemileri birkaç kez karşı karşıya geldiler. Bu karşılaşmalar henüz ölümcül bir sonuca neden olmamışsa da Pentagon’un ölümcül sualtı robotlarını bir bölgeye yerleştirip onları kontrol edebilecek ve sonra bu robotların sadece belirlenen özellikteki gemileri yok edeceklerine güvenebileceklerini kanıtlayan tek taraflı bir tehlikeyi işaret ediyor.
Mayın tarlası otonomi hakkındaki 28 öneriden sadece biri ve bir robotun ölümcül bir karar vermesi hakkındaki tek öneri. Şimdiye kadar ölümcül otonom makinelerin nasıl kullanıma gireceklerini ana hatlarını iyice belirlemiş: niş bir tabirle tamamen insanları korumak amacıyla konuşlandırılmış bir araç olarak tanımlanmış. Yani en yeni silahlar gibi.
Haziran ayında yayımlanan raporu buradan okuyabilir ve DefenseOne’ın bu haftaki makalesine bakabilirsiniz.
Hasan Barış Karayel
