Araştırmacılar faredeki sıtmayı tek bir dozla iyileştirebilen birkaç bileşik keşfettiler. 7 Eylülde Nature’da yayımlanan çalışmaya göre; bu yeni tedavi, sıtmaya sebep olan parazitlerin bütün gelişim süreçlerinde etkili oluyor.
Harvard ve MIT enstitülerinden olan Nobutaka Kato ve Eamon Comer yazarlarının ResearchGate’e yaptıkları açıklamada şunları söylüyorlar: “Sadece tek bir oral tedavi ile bulgularımız; potansiyel tedavinin belirlenmesi ve hastalığın yayılmasını engelleyerek risk altındaki popülasyonları korumak için gerekli bileşiklerin belirlenmesini sağlayacak. “.
2015 yılında dünya çapında yaklaşık olarak 438.000 insan sıtma yüzünden hayatını kaybetmiş. Hastalık kişiye bulaştıktan sonra, parazitler karaciğere nüfuz eder ve orada çoğalır daha sonra da kana geçerler. Çoğu sıtmaya karşı kullanılan ilaç, parazitlerin yaşam döngüsündeki kana geçmiş oldukları ve semptomların görüldüğü bu aşamasını hedef alır.
Sıtma parazitleri varolan ilaçlara direnç geliştirmeye başladıkları için, araştırmacılar yeni tedavi arayışlarına başladılar. Kato, Comer ve arkadaşları, insanlarda en ölümcül sıtmaya neden olan parazit, Plasmodium falciparum nesline karşı olan 100.000’den fazla molekül taradılar. P. Falciparum’un birden fazla yaşam evresine karşı etkili olabilecek bileşikler üzerinde durdular ve şu anda kullanılan ilaçlara benzer şekilde parazitlere etki eden 3 grup buldular.
Daha önceki tedavilerin hedef almadığı bir enzimi bloklayan dördüncü grup bir bileşik bulundu. Bicylic azetidines olarak adlandırılan bu bileşiklerin tek bir dozu, P. falciparum’a veya P. berghei’a maruz bırakılmış bir fareyi 30 gün boyunca parazitsiz halde kalmasına olanak sağlamış.
Gelecekte, ekip bu bileşiklerin güvelinirliğini ve insanlara uygun olup olmadığını araştırmayı ve 4 yıl içinde de klinik araştırmalara başlayabilmeyi umuyor. Sıtma tedavisi için tek bir dozun uygulanabilir olması özellikle cazip gözüküyor çünkü bununla birlikte insanların sürekli kullanmaları gereken ilaçları daha kolay ve ucuz bir şekilde temin edebilmeleri mümkün olacak.
Araştırmacılar, sıtmaya karşı etkili olan ancak bir avuç moleküle yoğunlaşmış olduklarını ve hala 100.000 bileşiğin kütüphane içinde gizlenmiş olabileceğini de düşünüyorlar. Ekip, araştırmalarından edindikleri verilerle bu bileşiklerin kimyasal yapılarını ortaya çıkartmış ve bu bilgilere Malaria Therapeutics Response Portal’ından erişmek mümkün.
Broad Institute yazarlarından Stuart Schreiber şöyle diyor :“Bilimsel topluluğu, yeni sıtma tedavileri geliştirmek için bir geçiş noktası olarak bu veritabanını kullanmaya davet ediyoruz.” .
Çeviren : Gülce Hazal Timur
