Muhtemelen internette sürekli oradan buradan çıkan şu garip çift başlı, birinin avucunda duran köpek balığı fotoğrafını görmüşsünüzdür. Bilim insanları da acaba bu her yerden çıkıp duran “mutant köpek balıkları” konusunda şaşkınlar mı? Hayır, tabii ki değiller.
Kana susamış mutant köpek balıkları fikri 2016’yı olduğundan daha da fazla dünyanın sonuymuş gibi gösterse de, gerçekte asıl hikaye daha basit. Sekiz yaşında olan bu resim Ekim’de yayımlanan benzer bir çalışma nedeniyle tekrar ilgi topladı. İspanya’daki araştırmacılar labarotuvarda 800’e yakın Galeus atlanticus türü köpek balığının embriyosunun gelişimini izlerlerken içlerinden bir tanesi dikkatlerini çekmiş.
Araştırmacılar, Journal of Fish Biology’de yayımlanan çalışmalarıda “İncelediğimiz 797 embriyonun arasından, bu anormal tür %0,13’lük bir aykırı vakayı oluşturuyor, %0,13 köpek balıklarında görülen dicephalia sıklığının ilk tahmin edilen oranı.” diyorlar.
Dicephalia, tahmin ettiğiniz gibi, iki kafaya sahip olma durumu. Araştırmacılar, bu dicephalia vakası hakkında, “iki kafanın da birer ağzı, iki gözü, bir beyni, bir notokodrası ve iki tarafında beşer tane solungaç açıklığı vardı. … İki kalp, iki yemek borusu, iki mide, iki karaciğer, ama yalnızca bir tane bağırsağı var” şeklinde not düşüyorlar. Bu, kuluçka döneminde keşfedilen, iki kafalı ilk köpek balığı embriyosu.
Tabii ki ilk bakışta okyanuslarda iki başlı köpek balıklarının bulunması fikri insanı “Bu canavarları yaratan şey okyanuslara pompalanan toksik atıklar değil mi?” diye paniklemeye itse de, sebep olarak insanların yarattığı kirliliği göstermek zor. Çalışmanın baş yazarı Valentìn Sans-Coma, National Geographic’e bir genetik bozukluğu “iki kafalı köpek balığı için en makul neden” olarak gördüğünü açıkladı, çünkü çalışmadaki embriyolar laboratuvarda büyüdüler. Yani bu anormal görünüşlü balıklar bir kimyasalın yarattığı radyoaktif etkinin sonucu değiller, yalnızca doğadaki rastlantılardan birisi. 2013’te Meksika Körfezi’nde bulunan iki kafalı köpek balığında olduğu gibi, bu köpek balıklarının kirli sular nedeniyle böyle doğduğuna dair elimizde güçlü kanıtlar yok.
2011’de yayımlanan bir çalışmada gösterildiği gibi, bazı köpek balıkları türleri için durum yalnızca sayı ile alakalı. Örneğin pamuk balıkları bazen, bazıları genetik anomalilere sahip olmakla beraber, 50 kadar embriyo taşıyabilirler.
İki kafalı köpek balıklarının bu kadar sık görülmeye başlamasının nedeni, köpek balığı embriyoları üzerinde çalışan araştırmacı sayısının artmasına da bağlı olabilir. Köpek balıklarını araştıran takım sayısı her zamankinden fazla -ki bu da daha fazla anormal köpek balığı tespit edilmesine neden oluyor- ayrıca araştırmacıların bulgularını yayımlanabileceği dergi sayısı da artmış durumda. İki başlı yaratıklar on yıllardır bildiriliyor. Hatta bu vakalar 1800’lerdeki tarzıyla “çift yaratıklar” olarak biliniyorlar.
Bahsi geçen embriyo Ekim ayında yayımlanan çalışma için öldürüldüğünden dolayı bu balığın vahşi ortamda hayatta kalıp kalamayacağı hakkında bir fikrimiz yok, ancak tabii ki böyle bir olasılık oldukça düşük görünüyor. Avustralya Deniz Bilimleri Enstitüsü’nde araştırmacı Michelle Heupel, Hakai Dergisi’ne bu durumu “Doğumdan sonra hayatta kalma durumu olabilir, ancak oldukça kısa bir süre için.” diye açıklıyor. “İki tane kafaya sahip olmanın yüzmeyi ve avlanmayı engelleyip engellemeyeceği veya birleşmiş iç organların yeterli derecede çalışıp çalışmayacağı kesin değil.”. Çift başlı köpek balıkları, bırakın “iki kafalı köpek balığı saldırısı” gerçekleştirmeyi, muhtemelen hayatta bile kalamazlardı. Bu durumun iyi mi kötü mü olduğu ise tamamen size bağlı.
Çeviren: Berkay Belek
