İyi haber: Akıllı telefonunuz benzin istasyonunu havaya uçuramaz.
Akıllı telefonlarımız genelde sabah dokunduğumuz ilk şeydir ve nereye gitsek bizimle gelirler. Hoşunuza gitsin ya da gitmesin, telefonunuz muhtemelen aklınıza sık sık geliyordur.
O halde kültürümüzde her türden telefon efsanesinin bulunması şaşırtıcı gelmemeli. İnsanlar telefonlarının kendilerini dinlediğinden şüpheleniyor, telefonları nasıl hızlandıracaklarıyla ilgili yanlış şeylere inanıyor, hatta belki de yangın çıkarıp çıkarmayacaklarını merak ediyorlar. İşte, telefonlarla ilgili doğruluğu kontrol edilmiş üç yaygın efsane.
Telefonunuz bir benzin istasyonunu havaya uçuramaz
Son derece eski olan bu efsane, neredeyse cep telefonları kadar eskiye dayanıyor. Ayrıca bugüne kadar o kadar yaygındı ki bazı benzin istasyonlarında benzin doldururken telefonlarını kullanmamalarına dair uyarı işaretleri vardı. Telefonunuzun bir kıvılcım çıkarabileceği ve benzin buharlarını tutuşturabileceği sanılıyordu.
Fakat görünüşe göre böyle bir şey hiç olmamış. ABD’deki Petrol Enstitüsü, internet sitesinde “bir cep telefonunun sebep olduğu tek bir olayın bile kaydedilmediğini” söylüyor. Üstelik bu yeterli değilse, TV’deki Efsane Avcıları ta 2003 yılında bir gaz istasyonunu havaya uçurmaya çalışmış ve bunu başaramamışlardı.
Yine de bu durum, arabaya benzin doldururken gözünüzü telefonunuza dikmenin iyi bir şey olduğu anlamına gelmiyor. Benzin doldurma işleminde dikkatli olmak her zaman faydalı olur; yakıtı kazara yere (veya üzerinize) dökmemek için bile olsa. Ancak telefonunuz çalarsa, bir patlamayı başlatma endişeniz olmadan yanıtlayabilirsiniz.
Telefonunuz (muhtemelen) sürekli sizi dinlemiyor
Pek çok kişi telefonların konuştuklarımızı devamlı dinlediğine ve bu bilgiyi kullanarak bize sosyal medyada reklam gösterdiğine inanıyor. Çoğu kişinin başından kendilerini durumun bu olduğuna ikna eden bir çeşit olay geçmiş; örneğin bir konuşmada belli bir üründen bahsetmişler ve ertesi gün o ürünün reklamını Instagram’da görmüşler. Bunlar hepimizin yaşadığı ciddi gizlilik ihlallerinin aklımıza gelen açıklamaları olsa da şimdiye kadar hiçbir araştırmacı böyle bir şeyin gerçekleştiğini kesin olarak göstermiş değil.
Tüketici haklarını korumayı amaçlayan Consumer Reports kuruluşu, 2018 yılında “araştırmacıların böyle bir dinlemeyi gösteren herhangi bir bulguya ulaşamadığını” belirtmişti ve böyle bir durum gerçekleştiğini kesin olarak gösteren bir çalışma hâlâ mevcut değil. Hem Android hem de iOS telefonlarının kendilerini tetikleyen kelimelere (“Hey Google” veya “Siri”) kulak kabarttıkları doğru olsa da; her şeyi kaydettikleri ve transkript gönderdiklerine dair bir kanıt yok. Herhangi bir kanıt bulabilirse kesinlikle bas bas bağıracak kâr amacı gütmeyen Electronic Frontier Vakfı, gerçek sorunun çok daha kötü olduğunu söylüyor:
Genel olarak veriler mikrofonunuzdan gelmiyor; gölgeli “veri simsarı” pazarından ve sizi internet boyunca takip edip sonrasında topladığı bilgilerle satın alma alışkanlıklarınızı tahmin eden devasa reklam platformlarından geliyor.
Paranoyak iseniz bu anlaşılabilir bir durum; reklamcılık olağandışı esrarengiz derecede isabetli olabilir. Fakat teknoloji şirketleri, sizin gündelik konuşmalarınız olmadan rahatsız edici ölçüde isabetli reklamlar gösterebiliyor.
Uygulamalarınızı kapatmak performansı ya da pil ömrünü artırmaz
Telefonunuzun pili bitmek üzere ve siz de açık bıraktığınız bütün programları tek tek kapatıyorsunuz. Kulağa yeterince mantıklı gelse de aslında bunun bir faydası yok; hatta telefonunuzu yavaşlatıyor bile olabilirsiniz.
Daha önce pil efsaneleri yazısında bahsettiğimiz üzere telefonunuzdaki uygulamaları kapatmak bilgisayarda uygulama kapatmaya benzemiyor. Hem Android hem de iPhone işletim sistemleri, etkin olmayan uygulamaları askıya alıyor. Bu uygulamalar aslında duraklatılıyor, yani onları kapatmak herhangi bir kaynak açmıyor.
Bunu biz demiyoruz. Ne Google ne de Apple, internet sitelerinde pil tasarrufu yapmak ya da sistem kaynağı ayırmak için uygulama kapatmayı öneriyor. Apple’da Kıdemli Yazılım Mühendisliği Başkan Yardımcısı olan Craig Federighi, uygulamaları kapatmanın pil ömrüne etki etmediğini alenen söylemişti. Aksine, uygulamaları kapatmak durumu daha da kötüleştirebilir çünkü uygulamayı tekrar açtığınız zaman telefonunuzun onu tamamen yeniden yüklemesi gerekecektir.
Pil ömrünü muhafaza etmek istiyorsanız daha iyi bir seçenek var: Telefonunuzdaki pil tasarrufu modu. Her iki işletim sisteminin de sistem tepsisinde bulunuyor ve arka plandaki işlemleri kapatıyor. Bildirimleri biraz daha yavaş alıyorsunuz ama piliniz daha uzun dayanıyor. Biraz daha pil gerektiği zaman, boşuna uygulamaları kapatmakla uğraşmak yerine bunu deneyin.
Yazar: Justin Pot/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
