Canlıların hücre duvarları, sıcaklık gibi çevre koşullarına göre değişim geçiriyor. Lipitlerde meydana gelen değişimlerin de yer aldığı bazı adaptasyonlar, canlıların geri kalanı ayrıştıktan çok uzun süre sonra bile hâlâ korunabiliyor. Göttingen Üniversitesinde çalışan araştırmacılar, uzun zincir diolleri adı verilen ve dünya çapındaki deniz çökellerinde bulunan özel bir lipit grubunu incelemişler. Bu lipitler milyonlarca yıl muhafaza olabiliyor. Araştırma sonucunda bilim insanları, bu lipitlerin günümüzde bilinen türlerin ortaya çıkışından önce evrimleşen ve şimdiye kadar bilinmeyen bir deniz eustigmatophyte algi grubu tarafından üretildiğini keşfetmiş.
Bulgular, söz konusu alglerin bileşimi ve evrimine yönelik bilinenleri değiştiriyor çünkü bu alglerin daha önce çoğunlukla toprak ve tatlı su türlerinin bulunduğu görece ufak bir gruptan oluştuğu düşünülmüş. Ek olarak araştırmacılar, bu özgün lipitlerde yer alan ve Uzun zincir Diol Endeksi şeklinde bilinen bir oranın, geçmiş yaz mevsimlerindeki deniz yüzeyi sıcaklıklarını yeniden oluşturmada kullanılabileceğini gösteriyor. Araştırma geçtiğimiz ay Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) bülteninde yayımlandı.
Göttingen Üniversitesi Yerbilimleri Merkezi, Deneysel Yosunbilim ve Alg Kültürü Koleksiyonu bölümlerinin uzmanlığını bir araya getiren yeni çalışma kapsamında araştırmacılar, Nisan 2019 ve Ekim 2019 tarihleri arasında her ay Akdeniz’den deniz suyu örneği alarak bunların lipit ve DNA içeriğini analiz etmiş. DNA verileri, daha önce tanımlanmayan ve erken evrimleşen bir deniz eustigmatophyte algi grubunun mevcudiyetini ortaya çıkarmış. Eustigmatophyte DNA’sındaki kalıplar ile belirli lipit yoğunlukları arasındaki benzerlikler, daha önce yayımlanan DNA ve lipit veri tabanlarında yapılan derinlemesine analizlerle birleştirilince bu deniz alglerinin uzun zincir diollerinin temel üreticileri olduğunu göstermiş. Araştırmayı Göttingen Üniversitesinde yürütülen birinci yazar Dr. Sebastiaan Rampen, “Milyonlarca yıl öncesinden günümüze uzanan bu lipitler, bütün dünyadaki çökellerde bulunuyor” diyor. “Fakat şimdiye kadar kimse bu benzersiz lipit imzasını bu özel alglerle eşleştirmemişti.”
“Dünya tarihindeki antik iklimlere dönük çıkarım yaparken geniş çeşitlilikte yöntemler kullanılabilir” diye açıklıyor Rampen. “Keşfimizin en heyecanlı taraflarından biri de, bu benzersiz lipitlerdeki oranın en sıcak aylardaki sıcaklıkları ortaya çıkardığını göstermemiz. Bu durum, söz konusu yöntemle elde edilen okumaların yıl boyunca görülen ortalama sıcaklıkları veren diğer canlandırımlara göre neden bazen farklılık gösterdiğini açıklıyor. Farklı yöntemlerin birleştirilmesi, Dünya’nın milyonlarca yıl öncesine uzanan iklimini daha iyi anlamamız için tamamlayıcı bilgiler sunuyor.”
Araştırma, Alman Araştırma Vakfının sağladığı fon sayesinde mümkün olmuş.
Kaynak: Göttingen Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
