Bu yıl ABD’ye gelen dev Asya eşek arılarına ait ilk yuvanın başarıyla bulunup ortadan kaldırılması, geçtiğimiz haftalarda manşetleri süslemişti. Şimdiyse araştırmacılar, bu işgalci böceğin sinsi tehdidine karşı koymak için kullandıkları teknoloji ve yöntemlere ilişkin yeni detayları paylaştılar.
Genelde ‘katil’ eşek arısı şeklinde isimlendirilen ve dünyanın en büyük eşek arısı olan dev Asya eşek arısı (Vespa mandarinia), Asya ile Rusya’nın bazı bölümlerinde yaygın şekilde görülüyor. Fakat Kuzey Amerika’da, yakın zaman öncesine kadar hiç görülmemiş. 2019 yılından beri hem Washington, hem de British Columbia eyaletinde görülünce; bu kötü üne sahip böceğin oraya göç ettiği anlaşılmış.
Aradan geçen zamanda resmi makamlar, bölgede sağlam bir tutunma noktası oluşturmadan önce bu dev eşek arısının izini sürerek onu durdurmaya çalışıyormuş.
Bu eşek arısı ve uzun iğnesi insanlar için tehlike oluşturabilse de, ölüm vakaları genelde nadir görülmüş. Arıya takılan lakabın ölümcül tonu, daha ziyade bu eşek arılarının bal arısı kovanlarına saldırma ve onları yok etme eğilimiyle ilgili. Eşek arıları bunu yaparken, böceklerin kafasını kopararak onları feci bir şekilde katlediyor.
Bazı böcekbilimciler, dev Asya eşek arısının tehlikelerine ilişkin korkuların fazla abartıldığını söylese de; ABD’deki tarım otoriteleri her şeye rağmen yuvaları bulmak ve katil eşek arısını yurt içinde yayılmadan önce durdurmak için sıkı şekilde çalışıyormuş.
Eşek arılarının tekrarlı şekilde görülmesinin ardından, yuvanın bulunması için uzun bir gayret gösterilmiş ve geçen hafta Washington’un Blaine kasabasında bulunan yuva, başarıyla yok edilmiş. Fakat eşek arılarını tek tek saptayabilseniz de, yuvalarını bulmak çok zor olabilir. Çünkü bu yuvalar genelde ormanlık alanlarda, gözden uzakta ve ağaçların ya da yer altındaki boşlukların içerisinde gizlenmiş oluyor.
Washington Eyaleti Tarım Şubesi’nde (WSDA) çalışan böcekbilimciler, bu bulmacayı çözmek için ortaya bir plan atmışlar. Buna göre canlı bir eşek arısını yakalayacak, üzerine takip edilebilen bir radyo etiketi yapıştıracak ve ardından böceği serbest bırakarak, yuvasına kadar takip edeceklermiş.
WSDA’da çalışan araştırmacılar planı uygulamak üzere, halihazırda benzer radyo etiketleri kullanarak benekli fener sineğinin hareketlerini inceleyen ve bunda da başarılı olan ABD Tarım Bakanlığı’nda görevli meslektaşlarıyla beraber çalışmışlar.
Bilim insanlarının hedefi kaybettiği veya etiketin arıdan düştüğü çok sayıda başarısız denemeden sonra böcek avcıları, nihai hedeflerini Ekim ayının sonlarında gerçekleştirmişler.
Radyo etiketi, araştırma takımını ölü bir ağaca yönlendirmiş. WSDA’da sorumlu böcekbilimci olan Sven-Erik Spichiger, eşek arılarının bu ağaca gövdenin birkaç metre yukarısındaki bir yarıktan girip çıktıklarını fark etmiş.
Takım, 85 eşek arısını elektrikli süpürgeyle başarılı şekilde temizlemiş ve 13 tanesini de bir ağ yardımıyla yakalamış.
Got ‘em. Vacuumed out several #AsianGiantHornets from a tree cavity near Blaine this morning. Further details will be provided at a press conference on Monday. Staff not available for interviews before then. pic.twitter.com/31kgAUuJd0
— WA St Dept of Agr (@WSDAgov) October 24, 2020
“Canlı eşek arılarını yakaladığımız müddetçe, onları geri takip edebileceğimizden gayet emindim ve bu bize, genel bir yok etme programında gerçekten muhteşem bir araç sağladı” diyor Spichiger.
Ancak hikaye burada bitmiyor. Yuvanın yok edilmesinden günler sonra takım, yuvanın yer aldığı bölümü kesmiş ve diğer işçi arılar, larvalar ve gelişen yetişkinleri barındıran beyaz kapaklı hücreler ile beraber iki kraliçe arı keşfetmiş.
Bu yakalama, böcekbilimciler için bir zafer niteliğinde. Fakat araştırma takımı, dev Asya eşek arılarını zapt etme savaşının birkaç yıl daha devam edebileceğini belirtiyor; çünkü halihazırda ne kadar daha yuvanın olduğu veya böceklerin göç etmeye ve diğer bölgelere yayılmaya başlayıp başlamayacakları bilinmiyor.
WSDA’da böcekbilimci olan Chris Looney, The Guardian’a şöyle söylüyor: “Doğal erim alanlarıyla kıyaslandığında, burada nasıl davranacaklarını söylemek zor. Fakat kolay av olabilecek büyük miktarda arı kovanının bulunmasından ve bu esnada eşek arılarının güneydeki daha sıcak iklimlere gidip, kolonilerinin genişlemesinden korkuluyor”
“Çalışmamızın amacı, böyle bir durumdan kaçınmak.”
Peter Dockrill/ScienceAlert. Ç: O.
