İsveç’teki Lund Üniversitesinde çalışan yerbilimciler, iktiyozor olarak bilinen tarih öncesi deniz sürüngenlerine yönelik 300 yıldır yürütülen araştırmaların haritasını çıkarmışlar. Benzersiz derecede güzel korunmuş bir fosili kullanan araştırma takımı, bir iktiyozorun bilimsel açıdan en güncel halini de oluşturmuş.
Balık kertenkeleler veya iktiyozorlar, günümüzdeki balinalar gibi karadan yaklaşık 160 milyon yıl yaşadıkları okyanusa geçiş yapan başarılı bir hayvan grubuymuş. Yunusa benzeyen bu sürüngenler, Erken Triyasik dönemden Geç Kretase dönemine kadar yaşamış; hemen hemen dinozorların Dünya’da hüküm sürdüğü zamanlarda.
Diğer besinlerin yanısıra kaplumbağa ve ahtapotlarla da beslenen balık kertenkeleler, geride zengin bir fosil kalıntısı bırakmış. Kalıntılar çoğunlukla kemik ve dişlerden oluşsa da, geçenlerde keşfedilen yumuşak dokular (cilt, kas, yağ ve pigmentler gibi), bu hayvanların biyolojisi ve ekolojisini anlamak bakımından yeni fırsatlar doğuruyor.
Lund Üniversitesinde çalışan bir grup yerbilimci, Earth-Science Reviews bülteninde yayımlanan yeni bir araştırmada balık kertenkelelere yönelik mevcut araştırmaları analiz etmiş. Bu yeni çalışma, gelecekteki taşılbilimciler için de faydalı olacak.
Lund Üniversitesinde taşılbilim profesörü olan Mats E. Eriksson, “Araştırma tarihi 300 yılı kapsıyor” diyor. “İktiyozor teriminin 1814 yılında türediğini belirtmekte fayda var; yani dinozor teriminden neredeyse 30 yıl önce.”
Araştırmacılar, dünyanın bu eski hayvanlara yönelik ortak bilgisinin yanında sert ve yumuşak fosil bölümlerine de dayalı olarak, Danimarkalı heykelcilik şirketi 10 Tons’un da yardımıyla bilimsel yönden doğru olan bir iktiyozor örneği oluşturmuş.
Kaynak: Lund Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
