İspanya Deniz Bilimleri Enstitüsü (ICM-CSIC) ile İngiltere Ulusal Okyanusbilim Merkezi’nin (NOC) yürüttüğü yeni bir çalışmada, Akdeniz’deki (muhtemelen) en eski mercan kayalıklarının oluşumunu kontrol eden çevresel baskılara ve iklim olaylarına eşi görülmemiş bir bakış atılıyor.
Araştırmacıların sonuçları, soğuk su mercan kayalıklarının, günümüzdeki iklim değişiminin sebep olduğu etkilere nasıl tepki verebileceğini anlamaya yardımcı olacak.
Tropik mercan kayalıklarına benzer şekilde, soğuk sulardaki mercan kayalıkları da inanılmaz birer biyoçeşitlilik merkezi niteliğinde. Fakat bu mercanlar, mikroskobik algler ile yaptıkları simbiyoza bağımlı değiller ve bu yüzden, okyanuslarımızın karanlık ve derin sularında bulunabiliyorlar. Benzersizlikleri ve okyanusta oynadıkları önemli rollere karşın, bu ekosistemler hâlâ kısmen bilinmiyor ve kendilerini insan kaynaklı karışıklıklardan koruyacak kapsamlı süreçlerden hâlâ yoksunlar. Aslında Birleşmiş Milletler, OSPAR Komisyonu ve Akdeniz Genel Balıkçılık Komisyonu, bunları savunmasız deniz ekosistemleri olarak görüyor.
Şimdiyse İspanya Deniz Bilimleri Enstitüsü ile İngiltere Ulusal Okyanusbilim Merkezi’nde çalışan uluslararası bir araştırma takımı, Batı Akdeniz’deki soğuk su mercanlarının son 400.000 yıldaki gelişimini kontrol eden ana unsurları ilk defa araştırmışlar. Bu resiflerde ne kadar derine giderseniz, mercanlar da o kadar eski oluyor çünkü yeni nesiller, öncekilerin üzerinde büyüyor. Bu yeni araştırmanın geçenlerde Quaternary Science Reviews bülteninde yayımlanan bir makalede bir araya getirilen sonuçları, söz konusu resiflerin periyodik gelişimini kontrol eden çevresel baskılara ve iklimsel olaylara dair eşi görülmemiş fikirler sağlıyor.
Bu çalışmaya göre soğuk su mercanları, Akdeniz’de son 400.000 yıldır neredeyse sürekli olarak büyüyormuş; Neandertallerin ortaya çıkışından bile önce… Bununla beraber, çok daha erken oluşmaya başlamış olabilirler çünkü çalışmada, 80-90 metrelik bütün resifin yüksekliğinin tanımlanabilen tek sığ kısmı 10 metre yüksekliğinde olmuş.
Elde edilen yarı fosil mercanlar üzerinde yapılan analizler, mercan gelişiminin ve resif oluşumunun bu zaman döneminde iklimde meydana gelen büyük değişimlerden etkilendiğini gösteriyor. NOC ile Southampton Üniversitesi’nde doktora öğrencisi olan Guillem Corbera şöyle açıklıyor: “Deniz yüzeyindeki verimlilik ve deniz seviyesindeki değişimler gibi buzul çağlarıyla ilişkilendirilen iklim salınımlarının, bu soğuk su mercan kayalıklarının gelişimini kontrol eden ana etmenler olduğu görülüyor”
“Ek olarak, çoğunlukla Doğu Akdeniz’i etkilemiş olan şiddetli ve uzun muson olayları, Akdeniz’in en batısında binlerce kilometre uzakta yer alan bu resiflerin gelişimi üzerinde yıkıcı bir etki meydana getirmiş” diye ekliyor Corbera.
Bu resifleri birkaç yıl önce keşfeden ve şimdi bu yeni çalışmaya önderlik eden ICM-CSIC araştırmacısı Claudio Lo Iacono şöyle söylüyor: “Son 400.000 yıl boyunca, iklim koşullarına bağlı olarak farklı mercan türleri bu resiflere egemen olmuş ve bunlar, okyanusun derinliklerinde etkileyici jeo biçimler meydana getirmişler. Bu araştırma, soğuk su mercan kayalıklarının, günümüz iklim değişiminin sebep olduğu etkilere nasıl tepki verebileceğini anlamamızda yardımcı oluyor.”
Soğuk su mercan kayalıklarının Akdeniz’deki gelişimleri üzerinde daha önce çalışma yapılmış ve bilim insanları, şimdiye kadar farklı bölgelerdeki mercan örneklerinin yaşını belirlemişti. Araştırmacılar ayrıca, mercan resifi oluşum kalıplarını farklı çevresel etmenlerle bağdaştırmaya çalışmışlar fakat bu makaleden farklı şekilde, soğuk su mercan kayalıklarının gelişimini son 15.000 yılın ötesinde araştırmayı başaramamışlardı.
İngiltere Ulusal Okyanusbilim Merkezi. Ç: O.
