Nagoya Üniversitesinde çalışan gökbilimciler, bir süpernova kalıntısından gelen kozmik ışınlardaki proton ve elektron bileşenlerinin miktarını ilk defa belirlemişler. Radyo, X-ışını ve gama ışınımı üzerinde yapılan yeni görüntüleme analizlerine göre, kozmik ışınlardan çıkan çok yüksek enerjili gama ışınlarının en az %70’i bağıl protonlardan kaynaklanıyor. Kozmik ışınların ana bileşeni konumundaki proton hızlanma bölgesi, çağdaş astrofizikte 100 yıllık bir gizem. Kozmik ışınların kökeninin açıklanmasında dönüm noktası niteliği taşıyan yeni çalışmada, bir süpernova kalıntısında üretilen kozmik ışın miktarı ilk defa niceliksel biçimde gösterilmiş.
Evrendeki en yüksek enerjiye sahip parçacıklar olan kozmik ışınların kökeni, 1912’de keşfedilmelerinden bu yana büyük bir gizem olarak kalmış. Kozmik ışınlar yıldızlararası maddenin kimyasal evrimine yardımcı olduğundan; bu ışınların kökenini anlamak, galaksimizin evrimini anlamada büyük önem taşıyor. Bu kozmik ışınların, galaksimizdeki süpernova kalıntılarıyla (süpernova patlamalarının ardıl etkileri) hızlandıkları ve neredeyse ışık hızında Dünya’ya geldikleri düşünülüyor. Gama ışını gözlemlerinde kaydedilen son ilerlemeler, pek çok süpernova kalıntısının teraelektronvoltluk (TeV) enerjilerde gama ışığı yaydığını ortaya çıkarmış. Gama ışınları, kozmik ışınların ana bileşeni olan protonlarca oluşuyorsa; o halde kozmik ışınların süpernova kalıntılı kökeni de doğrulanabilir. Fakat gama ışınları elektronlarca da üretiliyor ve proton kökeninin mi, yoksa elektron kökeninin mi baskın olduğunun belirlenmesi gerekiyor. Ayrıca, bu iki katkının birbirlerine göre oranlarının da ölçülmesi gerekiyor. The Astrophysical Journal bülteninde yayımlanan bulgular, gama ışınlarının kozmik ışınların ana bileşeni olan proton içeriğinden çıktığına yönelik sağlam kanıtlar sunuyor ve galaktik kozmik ışınların, süpernova kalıntılarıyla oluştuğunu açıklığa kavuşturuyor.
Kaynak: Nagoya Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
