Okul öncesi çocuklara nasıl sebze yediririz? Parmak kaldırmalarını nasıl sağlarız? Sıralarını beklemelerini? “Öyle diyorsam, öyle” demek, pek çok ebeveynde ortak bir nakarat. Fakat çocukların belli şekilde davranmasını sağlamak söz konusu olduğunda; yapılan son araştırmalar, yetişkin otoriter ifadeden başka şeylerin de önem taşıdığını ileri sürüyor. Üç yaş civarında, gruba uyum sağlamak da büyük önem kazanmaya başlıyor.
Duke Üniversitesi’nde çalışan araştırmacıların yürüttüğü yeni çalışma böyle söylüyor. Araştırmacılar çocukların üçüncü doğum günleri itibarıyla, otoriteye sorgusuz sualsiz boyun eğme isteğinden ya da o kişinin tercihlerine kulak vermekten ziyade; kalabalığı takip etmek adına diğerlerine daha fazla uyum sağladığını gösteriyor.
Duke Üniversitesi’nde psikoloji ve sinirbilim doktora öğrencisi olan baş yazar Leon Li, “Her kültürün ‘yap’ları ve ‘yapma’ları vardır” diyor.
Birisi hapşırdığında ne söylememiz gerektiğini, şapka takmanın doğru zamanını ya da ellerimizle değil, çatalla yemek yememiz gerektiğini bilerek doğmuyoruz. Fakat çoğumuz, yazılı olmayan bu sosyal kuralları çok küçük olduğumuz zamanlarda anlamaya başlıyor ve bunlara ne zaman, nasıl uyacağımızı hızla kavrıyoruz.
Li’nin söylediğine göre buradaki esas soru, çocukların “düzgün davranmasını” neyin sağladığı. 3 yaşındaki bir çocuğu, şarkı söylediği veya seslendiği sırada sesini kısmaya iten şey ne? Bir insan öksürdüğü zaman ağzını kapattığında ve okul öncesi bir çocuk, yatkınlığına rağmen bu davranışa ayak uydurduğunda neler oluyor?
Belki de bu yaştaki çocuklar, bazılarının öne sürdüğü üzere kabul edilen bazı davranış biçimlerine gerçekten (yetişkinlerin söylediğini yaparak onlara saygı göstermeye çalıştıkları kadar) uymaya çalışmıyordur. Belki de çocukların yaptığı bu davranış kopyalaması, o kişiyle bağ kurmuş gibi hissetme arzularından ileri geliyordur.
Araştırmacılar cevabı bulmak üzere 3,5 yaşındaki 104 çocukla bir deney yürütmüş çocukların, grup tercihine daha fazla uyduklarını keşfetmişler. Bulgular PLOS ONE bülteninde yayımlandı.
Robin A. Smith/Duke Üniversitesi. Ç: O.
