Bir arabanın ön milinde 259, arkasında ise 503 beygir gücü var. 700’den fazla atın gücünün bir araba toplandığını hayal edin. Tabi aslında böyle bir şey yok. Bir at (eski adıyla beygir), bir beygir gücüne eşdeğer değil. Aslında hiç olmamıştı.
Bu yanlış anlamayı hızlı şekilde ortadan kaldıralım: Bir at, uç performansta çalışırken yaklaşık 14.9 beygir gücü üretebilir; insan ise yaklaşık 5. Beş atın kuvvetine sahip bir tür süper kahraman olmadığınızı varsayarsak, bir beygir gücünün bir atın gücüne eşit olmadığı açıklık kazanmalı. Aslında düşündüğünüzde biraz tuhaf geliyor. Sonuçta, bütün atlar eşit değil. Bu yüzden, o arabada yaklaşık 500 civarı Belçika Atı olabilir; yüz binlerce de minyatür at…
Bir atın, bir beygir gücünden çok daha fazlasını üretebileceğini öğrendiğimizde; bunun sebebine dair birçok kuramımız oluyor. Bazılarımız bunun, atların o zamanlar daha ufak ve daha zayıf olmasından kaynaklandığını varsayıyor. Fakat hayır, bu ölçü hiçbir zaman bir atın gerçekten üretebileceği enerjiye göre ayarlanmamış. Üstelik bu birimin ortaya çıkmasındaki mantığı öğrendikçe, kulağa daha anlamlı gelmeye başlıyor.
Peki bir beygir gücü nedir? ABD’de bu birim, dakika başına 45 jul kuvvet demek. Yani bir beygir gücü harcayan bir ata 15 kg’lık bir kova bağlarsanız, kova bir dakikada 300 metre sürüklenir. Bu ağırlığı 150 kilograma çıkarırsanız ve at da sadece 30 metre giderse; ağırlığı yarım kiloya indirdiğinizde, at bir dakikada 10.000 metre gider (kuramsal olarak). Bu birimi James Watt, ortalama bir atın yaptığı iş miktarına dayanarak icat etmiş (kendisi, bir watt’a adını veren kişi). Sonuçta, atınızı gün boyunca son kapasitede koşturmayacaksınız; bunu yapamazsınız, gerçekten. Bu yüzden, bir at 15 beygir gücü ve bir insan da 5 beygir gücü üretebilir fakat; hiçbiri bu tempoyu uzun süre devam ettiremez. Elbette bu kadar eski bir ölçüm biriminin, metrik-emperyal savaşından nasibini almış olmasını umarsınız. Fakat öyle olmamış. Metrik sistemi kullanan ülkeler de James Watt’ın o zamanlar yaptığı hesaplamaları kullanıyorlar. Fakat fit/pound’u, metre/kilograma çeviriyorlar. 1 beygir gücü, 745.7 watt kabul ediliyor.
Yazar: Reuben Westmaas/Curiosity
