Bilim insanları, farelerden alınan ve bir plakada yetiştirilen zarar görmüş optik sinir hücrelerini yenilemenin yolunu bulmuş. Bu heyecan verici gelişme, gelecekte göz rahatsızlıklarında kullanılacak muhtemel tedavilerin geliştirilmesine yol açabilir.
Ergin sinir hücrelerinde oluşan hasar, geri döndürülemeyen ve kişinin yaşamını değiştiren sonuçlar meydana getiriyor. Çünkü sinir lifleri olgunlaştığı zaman, hasar veya hastalık sonrasında yenilenme kabiliyetlerini kaybediyorlar. Yapılan bu yeni deneyler, bir sinir hücresindeki yenilenme mekanizmasının bir kısmını* faaliyete geçirmenin, gözdeki sinirleri hasar gördükten sonra yeniden büyümeye teşvik edebileceğini gösteriyor. (* protrudin olarak bilinen bir protein.)
Bu başarı, gelecekte yapılacak daha fazla araştırmayla beraber glokom hastalığının tedavisine doğru atılan bir adım niteliğini taşıyabilir. Diğer adıyla karasu veya göz tansiyonu şeklinde bilinen glokom hastalığı, gözleri beyne bağlayan optik sinirlere zarar vererek görme kaybına yol açan bir grup göz hastalığını kapsıyor.
Avustralya’daki Melbourne Üniversitesi’nde göz hastalıkları uzmanı olan Keith Martin, “Daha önce kullandığımız tüm yöntemler arasındaki en kuvvetli yenilenmeyi gördük” diyor.
“Optik siniri yenileyebilmek, geçmişte imkansız görünürdü. Fakat bu araştırma, bu konuda gen terapisi potansiyeli olduğunu gösteriyor.”
Farelerde görme kabiliyetini geri getirmek için daha önce de benzer girişimler yapılmış ve bazı umut vadeden sonuçlar görülmüştü.
Bilim insanları 2016 yılında uyku halindeki bir büyüme anahtarını açarak, yetişkin farelerdeki retinal sinir hücresi yığınının ufak bir kısmını yeniden büyütmeyi başarmışlar; gözün arkasındaki bu yeni hücrelerin de beynin doğru kısmına tekrar bağlandığını göstermişlerdi.
Bundan önce 2012 yılında yapılan bir çalışmada da sinirlerin tüm optik güzergâh boyunca yeniden oluşturulmasından sonra, yetişkin farelerdeki ‘basit’ görme kabiliyeti kısmen geri getirilmişti.
Bu son araştırma ise henüz ilk aşamalarda bulunuyor ve filizlenen sinirlerde bulunan bir iskele molekülü olan protrudinin, hücre büyümesini nasıl desteklediğini anlamaya odaklanıyor.
Clare Watson/ScienceAlert. Ç: O.
