Hulahop, 1950’lerden bu yana modern kültürün temel ögelerinden biri olarak kalsa da dünya çapındaki insanlar benzer faaliyetlere binlerce yıldır dahil oluyordu. Fakat mükemmel döndürmeyi korumanın ardındaki fizik, gizemini korumuştu. Bu herkesin yeterli zaman ve gayretle başarabileceği bir şey mi yoksa aramızda doğal hulohopçular mı var? Araştırmacılar geçenlerde bu dinamikleri özel olarak tasarlanmış, kıvrılan bir robotla araştırdı. Elde edilen bulgular ise mükemmel dönüşe ilk defa ışık tutuyor.
New York Üniversitesi (NYU) Uygulamalı Matematik Laboratuvarında çalışan araştırma takımı, Pazartesi günü Proceedings of the National Academy of Sciences bülteninde yayımlanan çalışmasında şöyle yazıyor: “Görünürde basit olan oyuncak ve oyunlarda genellikle şaşırtırcı derecede ince fizik ve matematik bulunuyor. Hulohop çevirmek de bu ve gövde yüzeyindeki tekrarlı temas noktasıyla ilgili diğer konuları kapsıyor. Çembersel dönme hareketleriyle başlıyor ve geometrisinin halkanın dinamiklerini güçlü biçimde etkilediği düşünülüyor.”
NYU’da çalışan yardımcı matematik profesörü ve makalenin kıdemli yazarı Leif Ristroph, “Hulahop çevirmek kadar popüler, eğlenceli ve sağlıklı bir etkinliğin temel bir fizik seviyesinde bile anlaşılmamış olması bizi şaşırttı” diyor Perşembe günü yayımlanan bir açıklamada.
Ristroph ve araştırma takımı, çeşitli vücut tiplerinin hulahop çevirmeyi nasıl etkilediğini öğrenmek için 3 boyutlu şekilde yazdırılan ve bir insanın yaklaşık onda biri boyutunda olan ampul, kum saati, dikdörtgen gibi şekillere sahip birden fazla modeli robotik bir jiratöre yerleştirmiş. Ardından bu şekillerin üzerinde 15 cm genişliğinde halkalar döndürerek, şekillerin performanslarını yüksek hızlı videoya kaydetmişler. Araştırmacılar sonuçları analiz ettikten sonra, “vücut şekli” modellerinin her biriyle hulahop döndürülebileceğini keşfetmiş.
“Tüm vakalarda halka, vücut etrafında hiçbir özel çaba olmadan fırıl fırıl döndürülebiliyordu” diyor Ristroph.
Fakat bir halkayı sürekli çevirmek başka bir mesele. Dönüş hareketini uzun bir süre korumanın anahtarı genelde daha kıvrımlı bir gövde. Daha spesifik olarak ise bir açının halkayı itmesine olanak sağlayan eğimli “kalçaların” yanısıra, halkayı kütleçekimin etkisine karşı koruyacak bir “belin” yer aldığı form gerekiyor.
“İnsanlar pek çok farklı vücut tipine sahip; bazılarının kalçalarında ve bellerinde bu eğim ve kıvrım özellikleri bulunurken, bazılarında bulunmuyor” diye açıklıyor Ristroph. “Elde ettiğimiz sonuçlar, neden bazıl insanların doğal hulahopçular iken diğerlerinin daha fazla çalışması gerekiyor gibi durduğunu açıklayabilir.”
Fakat deneyin sonuçları, oyun bahçesindeki eğlence stratejisinin çok ötesine gidiyor. Ristroph ve araştırma takımı, hulahop çevirmenin matematik ve fizik ile olan karmaşık ve ince etkileşimlerinin, özellikle endüstriyel işleme ve üretimde kullanılan robot teknolojisi olmak üzere mühendislik projelerine ilham olabileceğine inanıyor.
Yazar: Andrew Paul/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
