Kara deliklerin tüketim kalıpları, araştırmacıların aktardığına göre bu cisimlerin boyutları hakkında tespitler yapılmasını sağlıyor. Bilim insanlarının yeni çalışması, faal şekilde beslenen süperkütleli bir kara deliğin parlaklığında gözlemlenen titreşimin, kara deliğin kütlesiyle ilişkili olduğunu ortaya çıkarıyor.
Güneş’ten milyonlarca ila milyarlarca kat daha ağır olan süperkütleli kara delikler, devasa galaksilerin merkezinde yer alıyor. Uyku halinde oldukları ve etraflarındaki gaz ile yıldızlarla beslenmedikleri zaman ise çok az ışık yayıyorlar. Böyle oldukları zaman ise sadece, etraflarındaki yıldızlar ve gazlar üzerinde meydana getirdikleri kütleçekim etkileriyle tespit edilebiliyorlar. Fakat süperkütleli kara delikler evrenin ilk zamanlarında hızla büyürken, çok yüksek hızlarda maddeyle besleniyor (veya madde biriktiriyor) ve devasa miktarda radyasyon yayıyormuş. Hatta araştırmacıların söylediğine göre bazen, bulundukları galaksinin tamamından daha fazla parlıyorlarmış.
Urbana-Champaign – Illinois Üniversitesi’nde gökbilim yüksek lisans öğrencisi olan Colin Burke ile Profesör Yue Shen öncülüğünde yürütülen yeni çalışma, faal şekilde beslenen süperkütleli kara deliklerin kütlesi ile ışık titreşim kalıbında görülen karakteristik zaman ölçeği arasında kesin bir bağlantı bulunduğunu ortaya koyuyor. Bulgular Science bülteninde yayımlandı.
Madde biriktiren süperkütleli kara delikte gözlenen ışık sabit olmuyor. Henüz anlaşılamayan fiziksel süreçler sebebiyle bu kara delikler, saatlerden onlarca yıla kadar değişen zaman ölçeklerinde yaygın bir titreşim sergiliyor. “Gözlenen titreşim ile süperkütleli kara deliğin kütlesi arasındaki muhtemel ilişkilerin araştırıldığı pek çok çalışma yapılmıştı ancak bu çalışmalar sonuçsuz kalmış, bazen de tartışmalı olmuştu” diyor Burke.
Araştırmacılar ışık titreşimlerinin, bir kara deliğin beslenme sürecinde meydana gelen rastgele dalgalanmalardan kaynaklandığını belirtiyor. Gökbilimciler bu titreşim kalıbının miktarını, değişkenlik kuvvetini zaman ölçeklerinin bir fonksiyonu biçiminde ölçerek belirleyebiliyorlar. Madde biriktiren süperkütleli kara deliklerdeki değişkenlik kalıbı, kısa zaman ölçeklerinden uzun zaman ölçeklerine kadar değişiklik gösteriyor. Değişkenlik kalıbındaki bu geçiş, daha ağır kara deliklerde daha uzun olan belirli bir zaman ölçeğinde meydana geliyor.
Urbana-Champaign – Illinois Üniversitesi Haber Bürosu. Ç: O.
