Bu 90.000 Yıllık Ahşap Aletleri İnsanlar Bile Yapmamıştı

Şimdiye kadar keşfedilen en eski aletlerden.

İspanya’nın kuzeyinde yapılan arkeolojik kazılar, inanılmaz bir şeyi ortaya çıkardı. 90.000 yıllık ahşap aletler, şimdiye kadar bulunanların en eskisi.

Asıl muhteşem olan şey, bu aletleri yapan ve kullanan türün Homo sapiens değil, eski kuzenlerimiz Neandertaller olması.

İspanya’daki Ulusal İnsan Evrimi Araştırma Merkezindeki (CENIEH) araştırmacılara göre İberya yarımadasındaki Aranbaltza bölgesi, bin yıl boyunca çeşitli Neandertal faaliyetlerine ev sahipliği yapmış.

Çökeltilerin arasında iki tane ahşap alet bulunuyor. Aletlerin içinde bulunduğu çamur üzerinde yapılan ışıltı tarihlemesi, bu maddelerin on binlerce yıl öncesine, Neandertallerin Avrupa’da ikamet ettiği Orta Taş Devrine kadar gittiğini gösteriyor.

Aletler, fevkalade şekilde nadir bulunan türden. Tahta, çürüyen bir organik madde olduğundan, insanlık tarihinin ilk zamanlarıyla ilişkilendirilen ahşap aletler genelde zamanla tahrip oluyorlar.

Aslında bu tür aletler sadece çok özel ortamlarda korunabiliyorlar; tıpkı Aranbaltza’daki su dolu çökeltiler gibi.

Kurtarılan iki aletten sadece bir tanesi incelendi. Çalışmayı, CENIEH kurumundan arkeolog Joseba Rios-Garaizar’ın önderlik ettiği bir takım yürüttü.

Aletin ucunda bulunan ve tekrarlı mekanik baskıyla oluşan aşınma, bu aletin yumru ve istiridye gibi besinleri kazıp çıkarmak; topraktan taş çıkarmak veya ateş için kuyu kazmak gibi işlerde kullanıldığını gösteriyor.

Araştırmacılar tezlerinde şöyle yazıyorlar: “Elimizde mevcut olan az miktardaki doğrudan ve dolaylı kanıtlar, Neandertallerin teknolojik adaptasyonlarında ahşabın önemli bir rol oynadığını öne sürüyor”

“Ahşap, çeşitli aletlere şekil vermek için yeterli miktarda esneklik sağlıyor. Bunu taşları kullanarak yapmak imkânsız, kemikleri kullanarak yapmak ise çok zor. Çünkü sınırlı boyutları var ve işlemesi daha zor.”

Takım, kazma çubuğunun yüzeyini daha yakından denetleyerek, bunun uzunlamasına şekilde ikiye bölünmüş olan bir porsukağacının gövdesinden yapıldığına karar verdi.

Takım, bu yarım tahtalardan birisinin ateş kullanılarak kömürleştirilip sertleştirildiğini ve taş bir aletle kazınarak, sivri uçlu kazma aleti şekline getirildiğini düşünüyor.

Neandertallerin kullandığı ahşap aletler nadir olsa da, tamamen bilinmez değiller. 1995 yılında Almanya’da, 300.000 yıl öncesine ait ahşap silahlar bulunmuştu ve bu yılın başlarında yayınlanan bir tezde, İtalya’nın Toskana bölgesinde bulunan ve 171.000 yıl öncesine kadar giden ahşap aletlerden bahsedilmişti.

İspanya’daki aletler o kadar eski olmasalar da, ahşap alet kullanımının, Yontma Taş Devrinin Avrupa’sında yaygın olduğunu gösteren bulgulara bir yenisini daha ekliyorlar.

Araştırmacılar tezlerinde şöyle yazmışlar: “Bölgedeki Erken ve Geç Orta Taş Devrinde önemli miktarda davranış çeşitliliği bulunuyor.”

“İşlenmemiş taş malzemelerin uzun mesafeli taşınımı, mikrolitikleşmeye doğru gidiş, karmaşık avlanma teknolojilerinin kullanılması, ateşin kontrol edilmesi ve kullanılması, kemikten yapılan aletlerin kullanılması, av konusunda belirli bir dereceye kadar uzmanlaşma veya deniz kaynaklarının kullanılması, özellikle dikkat çekici unsurlar arasında bulunuyor”

“Şimdi, özenle hazırlanmış ahşap teknolojisini de bu davranış karmaşıklığına ekleyerek, bölgedeki iyi adapte olmuş ve esnek Neandertal popülasyonlarının bir resmini çizmeliyiz.”

Tezin tamamını PLOS One bülteninde okuyabilirsiniz.

ScienceAlert