İki insan karşılaştığında, birbirlerinin nasıl biri olduğunu anlık olarak kestiriyor ve sadece görünüşüne dayanarak diğer kişinin yaşından zekasına veya güvenilirliliğine kadar her şey hakkında anlık kararlar veriyor. Bu ilk izlenimler sıklıkla hatalı olsa da, son derece güçlü olabilir ve ilişkilerimizi şekillendirebilirler. İşe alınacak kişilerin belirlenmesinden ceza hükmü vermeye kadar her şeyi etkileyebilirler.
Şimdiyse Stevens Teknoloji Enstitüsünde çalışan araştırmacılar, Princeton Üniversitesi ve Chicago Üniversitesiyle ortaklaşa geliştirdikleri bir yapay zeka algoritmasına bu ilk izlenimleri modellemeyi ve insanların yüzlerinin fotoğrafına göre nasıl algılanacağını isabetli şekilde tahmin etmeyi öğretmişler. Çalışma üç gün önce Proceedings of the National Academy of Sciences bülteninde yayımlandı.
Stevens İşletme Fakültesinde çalışan bilişsel bilimci ve yapay zeka uzmanı Jordan W. Suchow, “İnsanların yüzlerinin fiziksel görünümünü modellemeye odaklı çok sayıda araştırma bulunuyor” diyor. “Biz ise insanların birbirlerine yönelik önyargılı ilk izlenimlerini araştırmak üzere, bunları insanların sezgileri ve makine öğrenim teknolojisini kullanarak bir araya getiriyoruz.”
“Yüzünüzün bir fotoğrafıyla beraber bu algoritmayı kullanarak, insanların size dair ilk izleniminin ne olacağını ve yüzünüzü gördüklerinde akıllarına hangi klişelerin geleceğini tahmin etmeye çalışıyoruz” diye açıklıyor Suchow.
Algoritmadan elde edilen bulguların birçoğu, yaygın sezgiler veya kültürel varsayımlarla uyuşuyor: Örneğin gülen insanlar daha güvenilir görülmeye yatkınken, gözlüklü kişiler daha zeki görülme eğilimi sergiliyor. Algoritmanın bir kişiye belli bir kişilik özelliğini neden atfettiğini tam olarak anlamak, diğer durumlarda biraz daha zor.
“Algoritma hedefli geri bildirim sağlamıyor veya belli bir görüntünün neden belli bir kanıyı uyandırdığını açıklamıyor” diyor Suchow. “Fakat böyle olsa bile, nasıl görüldüğümüzü anlamamıza yardımcı olabilir; örneğin bir dizi fotoğrafı, hangilerinin sizi daha güvenilir gösterdiğine göre sıralayabiliriz ve kendinizi nasıl sunmanız gerektiği konusunda tercih yapmanızı sağlayabiliriz.”
Yeni algoritma esasında psikoloji araştırmacılarının algı ve sosyal biliş deneylerinde kullanması için yüz görüntüleri oluşturmasına yardım etmek amacıyla geliştirilmişse de, gerçek hayatta farklı kullanım alanları bulabilir. Örneğin insanlar, halk nezdindeki kişiliklerini dikkatli şekilde sergiliyor ve yalnızca kendilerini en zeki, kendine güvenen ya da çekici gösterdiğini düşündükleri fotoğrafları paylaşıyorlar. Suchow, bu yüzden algoritmanın söz konusu süreci desteklemede nasıl kullanılabileceğini görmenin zor olmadığını belirtiyor. Halihazırda kendinizi olumlu şekilde sunmakla alakalı sosyal bir ölçüt bulunduğundan, algoritmanın teknolojiyle ilgili bazı etik ilkeleri de sürüncemede bıraktığını ekliyor bilim insanı.
Örneğin algoritma, siyasi bir adayı daha güvenilir göstermek veya rakibini daha şüpheli göstermek için kullanılabilir.
Kaynak: Stevens Teknoloji Enstitüsü. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
