Yukarıda gördüğünüz siyah beyaz lekelerde gizli bir görüntü var. Figürü tespit ettiğiniz zaman, iş tamam: Şekil ortaya çıkacak ve ne kadar denerseniz deneyin, artık hep göreceksiniz. Şimdiden uyaralım…
Siyah lekelerden oluşan bu görüntüde, su içmek için yere eğilen bir Dalmaçyalı var. Şimdi gördünüz mü? Bu durumun sebebi, “gördüğümüz” görüntülerin aslında zihnimizin kendi oluşturduğu görüntüler olması.
1900’lerin başlarında Gestalt kuramının ardındaki Alman psikologlar, yukarıdaki Dalmaçyalı sahnesini takdim ederken şöyle bir sebep öne sürmüşlerdi: İnsanlar, gelen görüntüleri pasif şekilde alan canlılar değildi. Bunun yerine, gördükleri şeylere bir yapı tayin ediyorlardı.
Günümüzde beyinlerimizin bunu nasıl yaptığını hâlâ anlamaya çalışıyoruz. Yürütülen tahminlerden en makul olanı, ışığın gözlerimizdeki retina hücrelerine düştükten sonra beynin görme duyusunu yöneten bölgesi görsel kortekse bir sinyal gönderiliyor olması. Beynimizin daha üst seviyedeki düşünme faaliyetlerini düzenleyen diğer alanları, daha sonra bu görüntünün ne olabileceğine yönelik tahminleri eş zamanlı şekilde görsel kortekse gönderiyor. Dolayısıyla orada bir Dalmaçyalı olduğuna ilişkin herhangi bir fikir, belli belirsiz görülen beyaz bir şeridi bacak biçiminde, üstteki ve soldaki siyah lekeyi de kulak biçiminde tanımlaması için korteksi hazırlıyor.
En ileri görüntü tanıma yazılımının bile yapamadığı bu şeyi, biz insanlar anlık olarak yapıyoruz. Dartmouth College üniversitesinde çalışan görsel bilimci Howard C. Hughes, iş başındaki nöral süreçleri tamamen anlayana kadar gözlerimizin robot yazılımlardan daha keskin olacağını söylüyor.
Yazar: Claire Maldarelli/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
